Bij alle rechtszaken die in dit zwartboek de revue passeren wordt er door de rechter vanuit gegaan dat het kraken een inbreuk is op het eigendomsrecht van de eigenaar en dat de krakers 'zonder recht of titel' in het betreffende pand verblijven.

Deze aanname wordt van krakerszijde helaas in maar weinig gevallen tegengesproken. Toch is het noodzakelijk dat een kraker uit kan leggen waarom het kraken van een huis niet te vergelijken valt met een 'gewone' diefstal. Het volgende stuk laat zien dat er op het verschijnsel 'eigendom' verschillende visies mogelijk zijn en dat de wel zeer absolute manier waarop het door rechters uitgelegd wordt wel wat nuancering kan gebruiken.

Zo zei een Indiaans opperhoofd tegen de eerste Nederlanders die op Manhattan kwamen: "Het recht om hier te wonen is aan de eerste die zijn deken uitspreidt. Tot hij weer vertrokken is kan geen ander er aanspraak op maken."

De man ging er dus van uit dat gebruiksrecht boven eigendomsrecht staat. Deze zin werd uitgesproken bij een botsing van culturen. Toch is ook bij de 'blanken' de benadering niet altijd hetzelfde geweest.

Het is duidelijk dat de benadering van het verschijnsel 'eigendom' afhankelijk is van de cultuur waarin men leeft. En in de cultuur van de geïndustrialiseerde samenleving waarin wij inmiddels leven heeft het verschijnsel 'eigendom' zich een prominente plaats verworven. Toch zijn er nog steeds mensen die hun afkeer van de huidige 'materialistische cultuur' met Indianenverhalen onderbouwen. Onzin, fundamentele kritiek op het verschijnsel eigendom hoeft niet terug te grijpen op de romantiek van Indianen.

Een helder argument tegen de absolute wijze waarop het verschijnsel eigendom uitgelegd wordt is de erkenning van het feit dat er een belangrijk verschil moet worden gemaakt tussen eerste levensbehoeften en luxe-goederen. Op eerste levensbehoeften kan een ieder aanspraak maken. Ongeacht de persoon valt iedereen in principe het recht toe aanspraak te maken op huisvesting, eten en gezondheid. Zolang een samenleving zich op het standpunt stelt dat iedereen het recht op leven heeft, wat in West-Europa nog steeds zo is, zouden deze voorzieningen als gevolg van dat standpunt voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Onaanvaardbaar is in ieder geval dat een enkeling grote delen van deze voorzieningen beheert en zo in staat gesteld wordt er mee te speculeren of ze anderszins als machtsinstrument te gebruiken.

Dat er voor de voorzieningen betaald zou moeten worden is niet noodzakelijkerwijs bezwaarlijk, de voorzieningen moeten echter wel 'betaalbaar' zijn.

Een andere invalshoek is wat gecompliceerder en ziet het onrecht als fundamenteel onderdeel van het kapitalisme.

Deze benadering gaat uit van de aanname dat loonarbeid gelijk staat aan diefstal: de opbrengst uit arbeid hoort aan degene die er voor gewerkt heeft. De 'winst' die er met de geleverde arbeid gemaakt wordt dient verdeeld te worden onder degenen die er voor gewerkt hebben. Afhankelijk van je politieke voorkeur kun je vinden dat het verdeeld moet worden op basis van inspanning dan wel behoefte, leeftijd of anderszins, en heb je ideeën over hoeveel er beschikbaar gesteld moet worden voor collectieve voorzieningen. Zeker is in ieder geval dat het niet in de zakken van de topmanagers hoort en al helemaal niet in die van de aandeelhouders. Er is voor deze helaas volslagen 'normale' gang van zaken maar een woord van toepassing: diefstal.

Iemand die over buitenproportioneel veel geld beschikt moet dus (op de een of andere manier) de vruchten hebben geplukt van iemand anders z'n arbeid. Terug naar de huizen: het is mogelijk dat het huis waarin iemand woont gefinancierd wordt met wat hij in zijn leven 'rechtmatig' verdient of zal gaan verdienen. Het 'eerlijke' bezit van twee of meer huizen lijkt echter uitgesloten en moet dus haast wel met 'gestolen geld' zijn betaald.

En zoals de meeste krakers wel weten: je huisbaas bivakkeert meestal niet in een tentje maar heeft al een riant huis.

Simpel gezegd: krakers hebben hun huis niet gestolen, ze wonen in een huis dat al gestolen was. Zodoende zou niet de kraker, maar de eigenaar in het beklaagdenbankje moeten zitten.

Om zich achter het bovenstaande idee te stellen moet men ruim van geest zijn. Dat is aanzienlijk minder het geval met bezwaren tegen speculatie, waar van oudsher brede ondersteuning voor te vinden is. En terecht, het kan niet zo zijn dat men anderen dupeert door eigendom te gebruiken om prijzen op te drijven.

In Nederland kom je ook al ver met het simpele argument dat leegstand 'zonde' is. Enerzijds steekt hier de gereformeerde moraal van zuinigheid achter: elke onderbenutting is schandelijk. Anderzijds klinkt er ook het idee in door dat een grote eigenaar met zijn bezit ook een bepaalde maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft. Bij onze Oosterburen is dat idee zelfs bij wet vastgelegd. "Eigentum verpflichtet" heet het daar. Natuurlijk wordt daar geen enkele consequentie aan verbonden, maar het getuigt wel van het feit dat men ooit de absoluutheid van het eigendom kon relativeren.

Vandaag de dag erkent men nog maar één collectieve verantwoordelijkheid. Er moet een situatie in stand gehouden worden waarin iedereen zich zo snel mogelijk kan verrijken. De gevolgen daarvan stijgen ver uit boven het belang van krakers. Er zijn vele redenen om het principieel oneens te zijn met een systeem dat alles van waarde maar in een eenheid uit kan drukken: geld.