[kraken] Nieuw leven in de leegstand. (art. LC + comm.)

Auteur: verpel <dbpel@wanadoo.nl>
Datum: 08 aug 2003 13:58 uur

NIEUW LEVEN IN DE LEEGSTAND

----------------------------------------------------------------------------

----
Artikel uit Sneon en Snein bijlage van de Leeuwarder Courant van zaterdag
26/7/2003.
In de Leeuwarder Courant van zaterdag 26/7/2003 troffen we in de
zaterdagbijlage een artikel aan over de nieuwe kraakpanden in Leeuwarden en
nog iets over de historie van het kraken in Leeuwarden.
De vraag blijft echter open, wie nu eigenlijk de eerste in Leeuwarden was
die een pand ging kraken: Was dat Robbie Bish die omstreeks augustus 1979
het toenmalige pand Hoeksterpad 10-boven had gekraakt, waren het de krakers
aan de zuidzijde van de Willemskade in de toenmalige panden ten westen van
de Prins Hendrikbrug? Of waren het de krakers van de Prins Frederikkazerne
op Nationale Kraakdag in februari 1978? Hoe het ook mag zitten, hieronder de
eerste algemene beschouwing in de Leeuwarder Courant sinds jaren over kraken
in het algemeen:
NIEUW LEVEN IN DE LEEGSTAND
In zwarte, mouwloze shirts, de haardracht onstuimig creatief, verslepen de
Arendstuin-krakers meubels naar hun nieuwe woning. Ach woning, een bouwval
is het eigenlijk. Binnen verraadt de graffiti op de muren een roerige
geschiedenis van leegstand, kraak, ontruiming en herkraak.
"Ik heb gewoon een woning nodig", verklaart bewoner Klaas Boersma (19) zijn
kraakactie. De vrienden die hem helpen met het opknappen van het pand,
voeren nog andere redenen aan. "Een leegstaand pand bezetten is spannend",
zegt een van hen. "Het is gewoon cool om te kraken."
Slechts de symbolen waarmee de krakers hun alternatieve, woonvorm omkleden,
dragen sporen uit de jaren tachtig.
[Mijn indruk is ook dat er niet zoveel 'ideologie' meer achter zit, maar
meer gewone woningnood. Maar ook dan blijft het feit dat er weer wordt
gekraakt m.i. een signaalfunctie houden.]
'Kraak de leegstand' was toen meer dan een rebelse leuze. Het was een
bloedige kreet in de strijd tegen 'macht en kapitaal'.
In Amsterdam trokken Leopardtanks hun verwoestende sporen door de
Vondelstraat om kraakpanden te ontzetten. Op de kroningsdag van Beatrix
vochten krakers een veldslag uit om de Blauwbrug. Het was 1980, in de
hoogtijdagen van de kraakbeweging.
[Tanks om kraakpanden te ontzetten? In dacht meer dat het pantserwagers
waren die TEGEN de Vondelstraatpanden werden ingezet. De veldslag om de
Blauwbrug in Amsterdam klopt wel: 30/4/1980: "Geen woning, geen kroning",
was de leus toen en de VARA schakelde die dag Radio Stad Amsterdam door,
zodat het hele land 'live' kon meegenieten van de 'opstand' in Amsterdam.]
Ook Leeuwarden beleefde roerige tijden. Het kraken kwam hier goed op gang
toen jongerencentrum 'Hippo' in 1978 moest sluiten. De voormalige drukkerij
werd gekraakt, evenals de nabijgelegen kaaspakhuizen tussen het Zaailand en
de Willemskade. De hele oostkant van de Schoolstraat leek één grote
vrijzone.
[Daar kun je rustig zowat de hele Arendsstraat plus de zuidkant van het
Zaailand bij tellen: Ook daar waren op een gegeven moment zowat alle panden
gekraakt.]
Het was even wennen, en niet alleen voor de krakers zelf. In het weekend van
15 september 1985 bestormden 150 jongeren kraakpanden aan de Arendsstraat en
het Zaailand. Opgehitst door onderwereldfiguren gooiden ze ruiten in en
richtten ze plunderingen aan.
[Bekend was toen al dat de 'discootjes' zondagmiddag voorvergadering hielden
in de toenmalige discotheek Barcarolle aan het Ruiterskwartier.]
De politie deed volgens de krakers weinig om hen te beschermen.
Sterker: de belegerde krakers werden per trein de stad uitgezet, waarbij ze
nog eens werden opgepakt, omdat ze geen kaartje hadden.
Toenmalig burgemeester John te Loo moest zich in de raad verantwoorden voor
de afzijdigheid van de politie.
[Als je nu een ongeïnteresseerde burgemeester wilt noemen in Leeuwarden, dan
was hij dat wel: Dit was nu werkelijk iemand waar helemaal niks van uit
ging, behalve een ongeïnteresseerde uitstraling: Je kon hem 's ochtends
geregeld tegenkomen als hij wat door de stad wandelde, in plaats van aan het
werk te zijn.]
Later kwamen de hardhandige ontruimingen, die altijd met een zekere
knulligheid gepaard gingen. De politie bracht in april 1987 een shovel mee
om de krakers van het voormalige Hippo-pand te dwingen tot vertrekken. De
krakers dreigden met brandbommen. Het werden pakken chocoladevla. Een maand
later was er brand in een pand op de hoek van het Zaailand en de
Schoolstraat. De politie wilde de krakers in de nabijgelegen panden
waarschuwen door de ruiten in te gooien. Hoe menslievend de bedoelingen van
de agenten misschien ook waren, de krakers brachten de zaak voor de rechter.
[Deze brand betrof het pand Schoolstraat 2. Voor mij is dit altijd een
vreemde en verdachte brand gebleven en binnen zeer korte tijd waren zowel de
OvJ als de burgemeester ter plaatse.]
Toch heeft Leeuwarden eigenlijk nooit een echte kraakbeweging gehad.
Kraakcafé's, een eigen radiozender, kraakspreekuren; het was het er allemaal
niet of nauwelijks.
[Er was wel een 'kraakrestaurant' aan het Zaailand, hoewel er toen ook het
vermoeden was, dat dit gedoogd werd omdat er een dealtje was gemaakt met
afdeling Grondzaken van de DSO. Een echt kraakspreekuur is er m.i. wel ooit
geweest in de Monnikemuurstraat, totdat ook dat pand werd ontruimd.]
Onderling waren de krakers te verdeeld om zich goed te organiseren.
Oudgediende Rick Bruning (34) weet dat als geen ander. Hij kraakte in
Amsterdam, Groningen en vanaf midden jaren tachtig in Leeuwarden.
"Het was hier een los zooitje", vertelt Bruning, nu café-eigenaar.
"Maar weinigen wisten hier wat hun rechten waren. Daardoor lieten ze zich
snel uitzetten. Dat is trouwens nog steeds zo."
[Onderlinge wrijvingen waren m.i. wel de oorzaak van het niet slagen van
pogingen onzerzijds om samen met de krakers aldaar, het dubbele pand
Arendsstraat 12/14 'te legaliseren'.
De gemeente leek op een gegeven moment bereid om dat te doen op basis van de
bekende formule: Aannemer verbouwt het pand en de toekomstige huurders
helpen mee met de eenvoudige werkzaamheden. Later lukte het krakers plus PEL
wel om op basis van die formule pand Casparii in de Bagijnestraat 'te
legaliseren' tot een huur-woongroepenpand voor vier mensen op basis van
zelfbeheer.
Maar dat is dan ook het enige kraakpand in Leeuwarden geweest waarbij de
oorspronkelijke krakers de bewoning voortzetten als huurders, behalve dan
nog een aantal gekraakte onder- en bovenwoningen aan de Keizersgracht van
Domeinen die na lobbywerk van ons door Patrimonium waren aangekocht. Na
bemiddeling door het PEL konden de krakers blijven zitten, maar dan als
huurders.]
Maar de tijden zijn veranderd. Hoewel? De economie stagneert, aan goedkope
huurwoningen is gebrek, oude wijken zuchten onder sloop en leegstand, een
Amerikaanse president zet de machtsverhoudingen in de wereld op scherp. Net
als in de jaren tachtig.
[Kortom: In feite genoeg voor een flinke protestbeweging, maar de algemene
mentaliteit is totaal anders dan toen.]
"Maar het idealisme is weg", vertelt veteraan Anne (39), die vorige week de
molenromp aan 't Vliet kraakte.
"Vroeger was het kraken geen doel op zich, maar een manier van leven."
Zo stond iedere bewoner 10 procent van zijn inkomen af voor het onderhoud
aan het huis.
"Zoiets mis ik bij de krakers van nu", vindt Anne.
[Iedere bewoner? Nee dus, laten we het niet mooier maken dan het was: Het
gebeurde hier en daar wel en het was ook verstandig als je je pand wat
bewoonbaar wilde houden of maken, maar lang niet in elk pand gebeurde dat.]
Het groepje dat in 1985 het Koetshûs herkraakte, wilde de maatschappij
veranderen, memoreert Bruning. "We voerden een linkse politieke strijd."
Een van zijn huzarenstukjes was de inval bij een live-uitzending van
Middageditie, waarbij een groepje tijdelijk de zendtijd overnam om aandacht
te vragen voor de onderdrukking van de Koerden in Turkije.
"Mondiger moesten de mensen worden", vertelt Bruning. "Macht van bovenaf was
iets dat je niet zomaar moest accepteren."
[Laten we de kraak en de ontruiming van het v.m. pand van Radio Vaartjes aan
de Voorstreek, wat na tien jaar leegstand werd gekraakt, niet vergeten: De
krakers werden weliswaar op 10/10/1995 ontruimd na een goede verdediging
tegen de ME, waarvoor van die kant ook complimenten zijn gemaakt (!) maar
het pand dat gesloopt zou worden, werd wel behouden omdat het PEL er i.s.m.
de krakers in slaagde het pand op de Rijksmonumentenlijst te krijgen. De
krakers werden na de ontruiming wel gearresteerd wegens het gooien van
verfbommetjes, maar zijn bij mijn weten nooit berecht...]
Toch weet de ex-kraker zelf dat het allemaal vechten tegen de bierkaai was.
Het is daarom misschien niet zo vreemd dat de nieuwe generatie krakers
weinig opheeft met ideologische strijd. Al zijn er bij de huidige krakers
nog wel wat restjes idealisme te bespeuren.
"Ik woon hier in de eerste plaats, omdat ik al die hoge huren niet kan
betalen" zegt kraker Terry (19) van het Zuiderplein. "Maar fascisme vind ik
hartstikke fout."
[Een bepaalde politieke overtuiging komt m.i. maar langzaam als je dingen
ziet, hoort, leest en meemaakt. Het is al heel wat als je niet lijdzaam
alles over je heen laat komen, maar zelf stappen gaat zetten en in aktie
komt.]
NIELS RIGTER
----------------------------------------------------------------------------
----
Einde LC-bericht. Commentaar tussen [].
Tenslotte: Als je kijkt in het archief bij datgene wat we hebben over kraken
in Leeuwarden, dan is dat natuurlijk lang niet compleet, maar in de loop van
de jaren is er toch heel wat verzameld. Ergens zou het mooi zijn als er eens
iemand zou opstaan die een goed boek maakt over de Leeuwarder
kraakgeschiedenis. Toch een stukje lokale sociale geschiedenis, dat nog
steeds doorgaat. Wie??!
Secretaris PEL
----------------------------------------------------------------------------
----
--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Faq: kraken-post-faq@dvxs.nl 
 Website: http://krakenpost.nl
 [08 Aug 14:00u]: 237 abonnees + 204 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 

ontvangsttijd Fri Aug 08 12:45:59 2003