From: Paul (hoskabouter@gmx.net)
Date: 13 Jun 2003 15:47 uur
Aloha,
op de pagina de nijmeegse stadkrant staat een artikel over Fort Pannerden.
zie ook http://www.antenna.nl/nsk/juni03/pannerden.html
Van militaire vesting tot krakersbolwerk
Fort Pannerden komt opnieuw tot leven
In het fraaie natuurgebied bij de splitsing van Waal en Rijn,
dichtbij het dorpje Doornenburg, ligt het enorme complex Fort Pannerden.
Ooit is het fort aangelegd als verdedigingswerk om Nederland te beschermen
tegen een inval. Vandaag de dag zijn bezoekers juist van harte welkom.
Nadat het drie jaar geleden is gekraakt, komt het bolwerk na ruim een halve
eeuw van verval weer tot leven.
door Sepehr Nayeri
Meer dan honderd kamers, met muren van soms wel tweeënhalve meter dik. Het
machtige gepantserde Fort Pannerden dat ooit bemand werd door 250
militairen, valt ondanks zijn grootte niet snel op in het fraaie
natuurreservaat de Over-Betuwe, ten oosten van Nijmegen. Op de hoofddam van
Pannerden ziet de wandelaar op de plaats waar het fort ligt slechts een
kleine heuvel in het uitgestrekte rivierenlandschap. Na de kraakactie van
drie jaar geleden lijkt het erop dat dit historische erfgoed een nieuwe
toekomst voor zich heeft.
Het fort, in 1870 gebouwd ter bescherming van de nieuwe Hollandse
waterlinie, verloor na de Eerste Wereldoorlog zijn waarde als eerste
verdedigingswerk aan de grens met Duitsland. Nieuwe plannen voor de
verdediging en bezuinigingen bij Defensie maakten dat het fort in die jaren
steeds minder werd bemand. Het bolwerk viel in 1940 dan ook zonder
noemenswaardig verzet in handen van de binnenvallende Duitse troepen.
Tijdens de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog is het fort compleet
geplunderd. Al het bruikbare werd weggehaald en gebruikt voor de bouw van
noodwoningen in de omgeving. Het voormalige bolwerk bleef leeg en verlaten
achter en raakte in verval. In 1988 kreeg de Stichting Fort Pannerden het
historische bouwwerk – inmiddels erkend als beschermd monument – in
erfpacht. De verwaarlozing zette zich echter voort omdat allerlei
voorstellen niet van de grond kwamen. Tot drie jaar geleden op 12 juni een
zeskoppige krakersgroep de zware ijzeren poort van het gebouw opende en er
haar intrek nam. De krakers stelden zich ten doel het fort eigenhandig op
te knappen en het voor het publiek toegankelijk te maken.
Drie jaar na de kraak oogt het oude militaire bolwerk na meer dan een halve
eeuw leegstand weer levendig. In het fort huist nu een woongroep van tien
mensen die een collectief vormen en in gezamenlijk overleg beslissingen
neemt over de plannen. Elke eerste zondag van de maand is er een open dag.
“We ontvangen graag mensen voor koffie, een gesprekje, of een rondleiding
door het gebouw”, licht Margriet van de woongroep enthousiast toe. “Vaak
gaan mensen met een geheel andere indruk weg als ze eenmaal weten waar we
allemaal mee bezig zijn. Ze bekijken ons dan minder sceptisch.” Naast de
open dagen wordt er op elke vijfde zondag een bijzondere activiteit
gepland, bijvoorbeeld een rommelmarkt. Om de activiteiten van het
collectief te ondersteunen, kunnen bezoekers een bijdrage doen in de
donatiepot.
Ondanks weinig beschikbare middelen gaan de bewoners door met het
opknapwerk en het uitbreiden van de mogelijkheden van het gebouw. “Als we
iets doen, dan doen we het goed”, vertelt Puk, een ander woongroeplid,
trots. Een nieuwe bar met tegelvloer is in de maak, de computerruimte is
bijna klaar, en binnenkort komt er op internet een website van het
collectief. Verder wordt er hard gewerkt aan een nieuwe keuken om eind van
het jaar van start te gaan met een vegetarisch/veganistisch eetcafé. Bij al
deze werkzaamheden heeft het collectief oog voor de historische
eigenschappen van het pand.
Daarnaast wil de woongroep een plek bieden voor allerlei cultuurvormen.
“Het fort is een vrije plaats voor autonome kunstuitingen”, legt Puk uit.
“Mensen met leuke ideeën en met creatieve uitspattingen die een beetje in
ons straatje passen, kunnen vrij gebruik maken van de ruimte die hier
aanwezig is”, vult haar huisgenoot Margriet aan. Gedacht wordt aan
oefenruimtes voor musici, ateliers voor kunstenaars, onderdak voor
theatergroepen en ruimte voor mensen die een feestje willen bouwen. Janneke
voegt daaraan toe: “Je moet daarbij het opknappen van de kamers als een
uitdaging zien en niet alles voorgekauwd willen krijgen.” Want er is nog
veel werk aan de winkel.
De website van Fort Pannerden
is binnenkort te bereiken via
www.fortpannerden.nl
Kraken in Nijmegen
http://deloodsen.tk (anno 09-01-'02)
http://kraakstaat.tk (rip)
http://grotebroek.nl (anno 04-10-'84)
http://squat.net/nijmegen (nmgn kraakt)
http://grotebroek.nl/onderbroek (kraakdisco)
|