Artikel van gisteren uit de Haagsche Courant
Nieuwe krakers koesteren oude idealen THEMA | Kraken
door Jeroen de Vreede
Terwijl in Den Haag woensdag waarschijnlijk De Blauwe Aanslag ter ziele gaat, lijkt in de rest van Nederland kraken aan populariteit te winnen. Is het toeval dat krakers weer in het nieuws zijn of neemt een nieuwe generatie het roer over? 'De groeiende leegstand van kantoren voedt het ongenoegen.'
Muurschildering op De Blauwe Aanslag.
(foto Jacques Zorgman)
DEN HAAG | Als de gemeente Den Haag morgen voet bij stuk houdt, wordt woensdag 1 oktober 2003 zonder twijfel bijgeschreven in de Haagse geschiedenisboeken. Het is de dag van het einde van het roemruchte krakersbolwerk De Blauwe Aanslag. De bewoners moeten het pand ondanks lopende protesten bij de rechter verlaten. Tegelijkertijd zal 1 oktober waarschijnlijk niet de boeken ingaan als een dag van geweld in de stad. Het merendeel van de huidige bewoners lijkt zich te schikken in het einde van De Blauwe Aanslag.
Geen krakersrellen, geen brandende barricaden, geen grootse protesten. De hoogtijdagen van de kraakbeweging zijn voorbij.
Of toch niet? Terwijl Den Haag afscheid neemt van een krakersbolwerk, lijkt elders in het land kraken juist aan populariteit te winnen. Enkele weken geleden werd de villa van oud-premier Joop den Uyl in Buitenveldert gekraakt. Axiegroep de Drijvende Autonomen kraakte onlangs de filmboot Ocean Warrior en studenten namen bezit van de noordelijke kantoorruimten van het Olympisch Stadion. De locaties lijken geen toeval: van een beroemde villa, boot en stadion zijn leuke plaatjes en televisiebeelden te maken en daarmee is publiciteit verzekerd, meent sociaal-geografe Virginie Mamadouh. Ze bestudeerde de Amsterdamse kraakbeweging tussen 1965 en 1985 en ziet in de huidige kraakacties vooral een slimme zet om in de media te komen met de eis voor meer studenten- en jongerenhuisvesting.
Een wens die volgens haar van alle tijden is. Ook in de jaren zeventig en zelfs eind jaren negentig was dat reden om te kraken. "Het gaat weer broeien, het wordt een vulkaanuitbarsting", waarschuwt kraker Nancy op 22 februari 1997 in de krant. Nooit meer iets van gehoord. Dat kan nu weleens anders zijn, vindt onderzoeker Hans Pruijt van de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzocht de voedingsbodems voor een succesvolle kraakbeweging door de kraakbeweging in Amsterdam te vergelijken met die in New York.
Grote woningnood, veel leegstaande panden van goede of redelijke kwaliteit, een coulante opstelling van politie en gemeente blijken belangrijke succesfactoren.
De Blauwe Aanslag is volgens Pruijt een voorbeeld. Ondanks alle lopende protesten is er geen sprake van genadeloos of hard fysiek optreden van de overheid.
In tegenstelling tot Mamadouh ziet Pruijt vandaag de dag de populariteit van kraken weer groeien. "Er is meer aandacht voor het tekort aan jongerenhuisvesting en goedkope woningen voor jongeren. Daarbij stijgt het aantal leegstaande kantoorpanden. Daardoor groeit het ongenoegen en dat is een goede voedingsbodem voor een nieuwe populariteit van kraken."
Pruijt vergelijkt de huidige situatie met die van 1977: van harde, confronterende acties van krakers of politie was nog geen sprake. De roep om meer betaalbare woonruimte was net als nu de reden om te kraken.
Tegelijkertijd waarschuwt Pruijt wel voor het ongemerkt insluipen van andere politieke motieven.
"Ik heb zelf in een kraakpand gewoond. Pas na de kraak ga je door de politieke en juridische rompslomp nadenken over je opvattingen en ideologiekn." Dat kan er volgens de Rotterdamse onderzoeker toe leiden dat 'kraken om woonruimte' verwordt tot 'kraken om het kraken'.
In het standaardwerk 'Een voet tussen de deur' over de geschiedenis van de Nederlandse kraakbeweging beschrijft auteur Eric Duivenvoorden hoe de kraakbeweging eind jaren zeventig vrij duidelijk wist waar het voor stond: vssr solidariteit, vssr meer huisvesting, vssr meer inspraak. In 1980 verandert dat abrupt. Na de kroningsrellen 'Geen woning, geen kroning' krijgt een kleinere, maar radicalere groep de overhand. Kraken is niet langer een pleidooi vssr huisvesting, maar gericht tigen het gezag, tigen regels, tigen het grootkapitaal en tigen compromissen. Het leidt tot de woelige confrontaties met de politie, een scheuring in de kraakbeweging tussen de rekkelijken en de preciezen, onderlinge ruzie en geweld en dalend begrip bij de bevolking.
Einde
De onderlinge verdeeldheid luidt volgens Duivenvoorden het einde in van de grootschalige krakersperiode in Amsterdam. Op cruciale momenten kunnen krakers het niet eens worden over de opstelling: een akkoord sluiten met de gemeente over huisvesting of doorvechten tegen 'Het Systeem'? De kraakbeweging was 'een samengeraapt zootje van de meest uiteenlopende typen met ieder zijn eigen drijfveren en motieven', schrijft Duivenvoorden. Zo verspeelde men bij de ontruiming van het Wijers-complex in Amsterdam in 1983 door onderlinge verdeeldheid het compromis van de gemeente voor vervangende woonruimte in een reeks panden aan het Entrepotdok: vandaag de dag een topwoonlocatie. Zodra andere motieven dan de strijd om woonruimte de overhand gaan krijgen, is het afgelopen, zegt ook onderzoeker Pruijt. Gemeenten hebben in het verleden zelfs gebruikgemaakt van die sluimerende verdeeldheid binnen een groep bewoners. Bestem het pand tot jongerenhuisvesting en de krakers staan voor de keuze: doorvechten of plaatsmaken voor jon
ge woningzoekers, de groep waarvoor men aanvankelijk zei op te komen? Bestem een ander pand als alternatieve woonruimte en de krakers zouden eigenlijk dolblij moeten verhuizen, omdat hun doel is bereikt: meer goedkope woonruimte.
Waarom wordt bij De Blauwe Aanslag dan tot het bittere einde doorgeprocedeerd? Volgens Pruijt niet enkel omdat de nieuwe woonruimte nog niet klaar is. "Omdat nu bijvoorbeeld ook een discussie speelt over terugdringen van het autoverkeer en het beschermen van een stadsgezicht."
Het is volgens Pruijt een teken van verdeeldheid die uiteindelijk ook de Amsterdamse kraakbeweging opbrak. Tot een gewelddadige climax zal het in Den Haag vermoedelijk niet komen. Al was het maar om de bepaling in het contract met de gemeente: slechts tien procent van de krakers mag verzet bieden. De onderhandelingstafel lijkt te hebben gewonnen.
De Blauwe Aanslag, deze keer gaat het mis
'Deze keer mag het niet misgaan.' Met die gedachte sluipen vijf mensen in december 1980 naar het voormalige Belastingkantoor aan het Buitenom, De Blauwe Aanslag. Twaalf mensen vestigen zich er. Eind jaren tachtig wordt met de gemeente een plan gemaakt voor renovatie van het gebouw. Begin jaren negentig krijgt het gebouw het predikaat 'beschermd stadsgezicht', maar officieel wordt dat niet. In 1995 besluit de gemeente tot sloop. Het verzet begint.
De gemeente (sinds 1983 eigenaar) start onteigeningsprocedures, de krakers verzetten zich tot bij de Raad van State. In 1997 wordt een nieuwe studie uitgevoerd naar gedeeltelijke nieuwbouw en herhuisvesting. Begin 1998 oordeelt de Raad van State dat het verkeersargument van de gemeente rammelt. In april 1999 stelt staatsraad Dolman de gemeente in het gelijk. De krakers wenden zich tot de Europese Commissie voor de Rechten van de Mens. Begin 2000 volgt het aanbod om te verhuizen naar het leegstaande schoolgebouw aan de Waldeck Pyrmontkade. De krakersvereniging gaat akkoord, maar twijfelt een jaar later. De gemeente noemt december 2002 als uiterste datum, later wordt dit april 2003. De gemeente trekt de aan zichzelf verstrekte sloopvergunning in na de aanvraag het pand tot rijksmonument op te waarderen. Op 4 april hadden de krakers weg moeten zijn. De gemeente spant een kort geding aan. In juli bepaalt de rechter dat De Blauwe Aanslag 1 oktober moet zijn ontruimd. 19 september gaan de bewoners in hoger beroep
omdat de
vervangende woning nog niet klaar is. Dat wijst de rechter af. Vandaag werd bij de bestuursrechter nog een poging gedaan de sloopvergunning te schorsen.
____________________________________________________________
Get 25MB of email storage with Lycos Mail Plus!
Sign up today -- http://www.mail.lycos.com/brandPage.shtml?pageId=plus
--------------------------------------------------------------
Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
Faq: kraken-post-faq@dvxs.nl
Website: http://krakenpost.nl
[01 Oct 13:00u]: 239 abonnees + 217 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
ontvangsttijd Wed Oct 01 11:16:34 2003
Dit document staat op krakenpost.nl
voor de huidige en 11 maanden
het origineel blijft op skwot.dvxs.nl:
http://dvxs.nl/~skwot/{jaar}/{maand}/{nnnn}.html
kop