[kraken] Betrokken burger biedt vluchteling onderdak.

Auteur: <ouwesiem@squat.net>
Datum: 03 feb 2004 15:45 uur

THEMA | Uitzetting asielzoekers

Betrokken burger biedt vluchteling onderdak

door Angela de Jong en Marloes de Koning

Een snel groeiende groep burgers in ons land is ongekend fel in haar
verzet tegen de door het kabinet aangekondigde uitzetting van 26.000
asielzoekers. Ze spreken in termen van oorlog en onderduiken en bieden de
betrokkenen een veilige plek aan in hun eigen huis. 'Het is nu de buurman
die moet vertrekken. Mensen pikken het niet langer.'

  Mevrouw Nienke Clee uit Culemborg biedt onderdak aan asielzoeker Atefeh.
(foto Harmen de Jong | GPD)

DEN HAAG | "Ik wil héél ver gaan om ze te beschermen", zegt Tineke
Waslander uit Groningen beslist. Ze zit tussen drie van 'haar'
asielzoekers in de huiskamer. Ze heeft hen aan een woning in de buurt
geholpen door veel kabaal te maken bij de woningbouwvereniging. Geen van
de drie heeft een verblijfsvergunning. Inmiddels blijkt dat ze door
minister Verdonk van Vreemdelingenzaken ook niet als zo schrijnend worden
gezien dat ze een uitzondering op de regels wil maken.

De minister kondigde onlangs aan 'een extra inspanning te doen' om de
komende drie jaar 26.000 uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit te
zetten. Voor veel particulieren was dat de druppel. Waslander: "Alle
vezels in mijn lijf werden kwaad." Hoe ver ze zou willen gaan, laat ze
wijselijk in het midden. "Wel verder dan ze bij mij laten onderduiken."

Bij vluchtelingenorganisaties staat de telefoon roodgloeiend sinds bekend
is welke asielzoekers alsnog een verblijfsvergunning krijgen en vooral
welke niet. De pardonregeling was het laatste sprankje hoop voor een grote
groep die al jaren tevergeefs in Nederland om opvang vraagt. Bij hun
Nederlandse vrienden en buren lijkt een nieuw vuur te ontbranden nu die
hoop is vervlogen.

Wakker

"Gek genoeg is het beleid dáár wél goed voor geweest", zegt John van
Tilborg, directeur van de kerkelijke opvangorganisatie Inlia in Groningen.
"Mensen zijn wakker geschud. Het is nu een beetje de omgekeerde wereld. De
laatste jaren probeerden wij hen tot actie aan te zetten, nu manen ze
óns." Ook Vluchtelingenwerk Nederland, het actiecomité Van Harte Pardon en
Vluchtelingen in de Knel krijgen een voortdurende stroom e-mails en
telefoontjes. "Het is nu de buurman of buurvrouw die moet vertrekken.
Mensen pikken dat niet meer", zegt een woordvoerder van Vluchtelingenwerk.

Bij Inlia komen nu per dag zo'n veertig telefoontjes binnen, schat Van
Tilborg. De organisatie richt een helpdesk in om alle vragen te kunnen
beantwoorden. De bellers zijn vooral verontruste buren, schooldirecteuren,
en ouders van kinderen die vrezen dat hun vriendjes het land uit gezet
worden. Ze bellen met vragen als: ben ik strafbaar als ik mijn deur
barricadeer om te voorkomen dat de politie een asielzoeker uit mijn huis
komt halen?

Asiel bij particulieren is geen nieuw fenomeen, maar het heeft met de
invoering van de nieuwe Vreemdelingenwet in 2001 en door de onrust van de
afgelopen week een enorme impuls gekregen. Vaak gaat het om asielzoekers
die mensen via via kennen. Soms bemiddelt een organisatie, zoals Inlia of
Vluchtelingen in de Knel, voor een plek.
Hoeveel mensen momenteel een asielzoeker in huis hebben, is moeilijk te
zeggen. De opvangadressen staan nergens centraal geregistreerd. Bovendien
hangen mensen vaak niet aan de grote klok dat ze asielzoekers of illegalen
onderdak bieden. Ze vrezen dat de Vreemdelingendienst ze dan komt halen of
dat ze zelf worden vervolgd. Die kans is klein.
"In theorie is er een kans dat ze ze komen halen, maar in de praktijk
hebben we dat nog weinig gezien", zegt Van Tilborg van Inlia.

Bevoegd gezag

Wie een asielzoeker 'nachtverblijf' biedt moet dit volgens hem melden bij
het bevoegd gezag. In de toelichting op de wet staat echter ook dat het
bieden van onderdak uit humanitaire motieven niet wordt vervolgd.

Hoewel de risico's voor particulieren zelf dus klein zijn, moedigt Inlia
particuliere opvang niet aan. Vluchtelingenwerk raadt het zelfs ten
zeerste af. Zelf heeft de organisatie tijdens de oorlog in voormalig
Joegoslavië met gastgezinnen gewerkt, maar dat project was geen succes.
Volgens een woordvoerster beseffen mensen vaak niet waar ze aan beginnen.
"Als het langer gaat duren wordt het vaak problematisch." Asielzoekers die
nog in procedure zitten, kampen met grote spanningen, geeft ze als
voorbeeld. Dat heeft ook zijn weerslag op de rest van de huisgenoten. "En
wat als iemand ziek wordt?"

Willem-Jan van Wijk, coördinator van Vluchtelingen in de Knel, erkent de
moeilijkheden, maar vindt de houding van Vluchtelingenwerk te gemakkelijk.
"Waar moeten mensen dan heen? Als je mensen kent en ze komen bij je voor
hulp, dan moet je wel verrekte hard zijn om niet te helpen. Wij hanteren
wel een proefperiode als we iemand onder brengen."

Ook Inlia omkleedt de particuliere opvang met mitsen en maren, maar is
geen uitgesproken tegenstander. Van Tilborg benadrukt het belang van goede
afspraken. Over koken en roken, over samen eten of juist niet. Helemaal
bovenaan de lijst staat echter de opvangtermijn. "Het klinkt misschien
afstandelijk, maar je moet echt goed afwegen voor hoe lang het is. Is het
tijdelijk, voor iemand die nog perspectief heeft, of is het een contract
voor het leven?"

'Ik ruil zo mijn lintje voor een A-status'

Nienke Clee (74) bladert in een fotoalbum. Hamid en haar schoonzoon samen
aan het werk in haar tuin. Hamid en Atefeh op kerstavond. Daarnaast de
trouwfoto van haar zoon. Haar blonde kleinzoon die in een boom klimt. Een
paar pagina's verder het stralende snoetje van Tanazghol.
De Iraanse Atefeh (23), Hamid (32) en hun dochter Tanazghol (6) zijn deel
gaan uit maken van de familie Clee. De Culemborgse leerde Atefeh drie jaar
geleden kennen als vrijwilliger in een verzorgingshuis. Bij de tweede
ontmoeting kreeg ze het levensverhaal van de jonge Iraanse te horen. De
afschuwelijke ervaringen in Iran. De vlucht naar Nederland omdat ze hun
leven niet zeker waren vanwege sympathieën voor een verboden politieke
partij. De omstandigheden in het asielzoekerscentrum.

"Dan ben ik ontzettend impulsief", zegt Clee, thuis op de bank. "Zulke
jonge mensen in zo'n situatie. Ik ging toch twee weken op vakantie, dus
zei ik dat ze die periode wel bij mij mochten logeren. Konden ze even op
adem komen." Ze kan haar betrokkenheid voor zichzelf makkelijk verklaren.
"Ik heb zelf drie kinderen. Als een van hen in zo'n situatie zou zitten,
zou ik ook hopen dat iemand zich over hen ontfermt." Mensen helpen is haar
met de paplepel ingegoten, blijkt later. Haar ouders hadden tijdens de
Tweede Wereldoorlog joodse onderduikers.

Vlak voor kerst trok het Iraanse gezin bij Clee in. De aanleiding was
minder plezierig. Half december kregen de drie onverwacht te horen dat ze
terug moesten naar Iran. Ze werden opgepakt en tussen de criminelen naar
Zestienhoven gebracht. Dagen zaten ze in de cel. Uiteindelijk ging de
uitzetting niet door en werd het gezin op straat gezet.

Bij Nienke kwamen ze weer op adem. Atefeh's advocaat heeft bij het
Europees Hof een klacht ingediend over de gang van zaken. Tot de uitspraak
mogen ze in Nederland blijven.

Sinds afgelopen zaterdag is het Iraanse gezin weg bij Clee. Ze wonen nu in
een noodwoning. "We moesten wel. Als we het niet deden kregen we geen
uitkering meer", zegt Atefeh zacht. Het contact blijft echter hecht.
Dagelijks zien ze elkaar. Nienke Clee heeft alles voor de drie jonge
mensen over. "Ik heb pas een lintje gekregen omdat ik 25 jaar vrijwilliger
ben. Het is een mooie medaille, maar ik zou hem zo inruilen voor een
A-status."

'Vluchtelingen lopen altijd op badslippers'

Farid wiebelt met zijn blote tenen in zijn badslippers. De zes dertigers
naast hem op de bank hebben grote zwarte legerkisten aan hun voeten.
Vluchtelingen lopen áltijd op slippers, beweert de Amsterdamse woongroep
eensgezind. Ze zitten na het avondmaal in de gezamenlijke woonkeuken van
het pand.
De krakers hebben de afgelopen jaren tientallen vreemdelingen in huis
genomen die van de overheid geen opvang meer krijgen. Eerst in een
leegstaand ziekenhuis, de laatste jaren in een voormalig buurthuis. Eén
van de kamers staat altijd ter beschikking van het Amsterdams
Solidariteits Kommitee Vluchtelingen (ASKV).

Soms blijven de vluchtelingen een paar weken, soms maanden. Farid voor
altijd, hoewel hij na acht jaar in Nederland nog steeds geen
verblijfsvergunning heeft. Toen een paar jaar geleden een plek in de groep
vrijkwam schoof hij vanuit de opvangkamer door naar een gewone kamer. "Hij
is nu echt één van ons, familie", zegt Ries.

Niet met iedere gast groeit zo'n hechte band. "Sommigen lopen als een muis
's nachts door het huis, die zie je alleen in de badkamer", vertelt Mike.
"Anderen springen meteen in de groep. Die willen juist heel graag contact
en mee koken." De woongroep eet gezamenlijk (vegetarisch) en deelt
woonkeuken, gang en toilet. Een enkele keer gaat het fout. Een asielzoeker
werd 's nachts psychotisch en bedreigde de bewoners met een mes. "Die
moesten we laten ophalen." Het besluit om vluchtelingen op te vangen is in
1994 democratisch genomen in de huisvergadering. Opvangen is een
principekwestie, vindt de groep. Alies: "We hebben de mogelijkheid om het
te doen en mensen zonder papieren zijn op dít soort plekken aangewezen.
Het is een morele plicht." De anderen knikken plechtig.

Een morele plicht, maar ook een moreel dilemma. Door op te vangen 'ruim je
de troep op die het regeringsbeleid veroorzaakt', zegt Chicho. Het
alternatief is de vluchtelingen op straat laten slapen, opdat 'het volk'
doorkrijgt wat er aan de hand is. "Als er gezinnen onder bruggen slapen
creëert dat onrust." Toch is nooit overwogen met de opvang te stoppen.
"Dan worden individuen het slachtoffer. Je kunt beter actie voeren." | GPD

Haagsche Courant 02-02-2004

--------------------------------------------------------------
(aangehaald) : Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Faq: kraken-post-faq@dvxs.nl
 Website: http://krakenpost.nl
 [03 Feb 15:00u]: 262 abonnees + 240 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Tue Feb 03 14:46:01 2004