[kraken] Socialistisch dagblad

Auteur: <ankerman@deds.nl>
Datum: 23 jul 2004 04:21 uur

Een aantal artikelen uit het nieuw-socialistisch dagblad De Telegraaf:

do 22 jul 2004, 12:57

Oostduitse prefab-flats blijken duurzamer dan gedacht
AMSTERDAM - Honderden zijn er in de jaren '70 aan de rand van Oost-Berlijn
verrezen: eenvormige betonnen flatgebouwen die vanwege hun
prefab-constructie bekend staan als Plattenbau. Onmiddellijk na de Duitse
hereniging in 1990 werden zij onderwerp van discussie. De een vond het
gedrochten die zo snel mogelijk moesten verdwijnen, de ander zag ze als
monumenten van een bijzonder tijdperk die het waard waren te worden
behouden.

Vijftien jaar later staan de meeste flats nog overeind en uiteindelijk zal
naar verwachting niet meer dan een kwart tot een half van de twee miljoen
Oost-Duitse prefab-woningen worden afgebroken. Intussen wordt er hard
gewerkt om de rest op te knappen.

Voor de 75-jarige Günter Peters, die hoofdarchitect van Berlijn was in de
tijd dat de flatgebouwen werden opgetrokken, betekent dat een overwinning.
Er wordt vaak smalend over de flats gesproken, maar hij beschouwt ze als
een wonder van techniek, hoewel hij wel wil toegeven dat een kleurtje het
geheel een stuk aardiger maakt. De woningen worden geschilderd en groter
gemaakt en kortgeleden is men begonnen de bovenste twintig van de vijftig
verdiepingen van sommige flats af te halen om ze een menselijker maat te
geven.

"Ik vind het echt mooi", zegt Peters, wijzend op een flatgebouw op de
Allee der Kosmonauten, een doorgaande weg die zijn DDR-naam heeft
behouden. Het blok, vroeger een groot vlak in bruingrijs granulaat dat
enigszins denigrerend 'DDR-mozaïek' werd genoemd, is overgeschilderd in
rood en blauw en overal steken balkonnetjes uit, als openstaande laatjes.

Plattenbauen maakten deel uit van het socialistische ideaal. Ze boden
evenveel woonruimte - meestal 55 vierkante meter - aan iedereen, of men nu
professor of loodgieter was. Als enorme lego-stenen konden ze gemakkelijk
in elkaar worden gezet en uiteen worden genomen. In een van de ontwerpen
werd een badkamer met alles erop en eraan - muren, toilet, badkuip, zelfs
behang - met een kraan op zijn plaats getild, waar bouwvakkers de zaak
alleen nog hoefden te bevestigen.

Voordat de Muur werd neergehaald golden de Plattenbauen voor de
Oost-Duitsers als luxueus. De meeste mensen woonden in huizen die
dateerden van rond de eeuwwisseling en vaak in de oorlog waren beschadigd
en nooit gerepareerd. Meestal moest de badkamer met meerdere gezinnen
worden gedeeld en de huizen werden verwarmd met kolenstook.

"Het was een sensatie in de DDR", zegt Regine Falkenberg, curator van een
afdeling in het Geschiedkundig Museum die gewijd is aan het leven in de
DDR. "Men wilde er graag wonen, want het waren hypermoderne flats met
badkamers met toilet en centrale verwarming. Dat was comfort. Dat moet je
niet vergeten."

Prestigeprojecten bedreigen woongenot flatbewoners

Gelukkig in een oude sloopflat

door Annemarie van de Weert
AMSTERDAM - De onzekerheid over wat er in de toekomst gaat gebeuren hangt
de bewoners van het Delflandplein in Amsterdam-West als het zwaard van
Damocles boven het hoofd. "Ik woon hier al 44 jaar en had nooit gedacht
dat ik dit ooit mee zou maken in Nederland", zegt Ineke Peters
terneergeslagen. " Ze gaan hier alle sociale huurwoningen slopen en de
nieuwbouw kan ik niet betalen. Waar moet ik heen?"

Ineke Peters voor haar portiekflat.

Ineke is actief in de Bewonerscommissie Noordstrook, die zich inzet voor
het recht van de bewoners in de Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. "Wij
zijn uiteraard tegen sloop, maar onze mening telt blijkbaar niet want ze
gaan onze portiekflatjes slopen. We hebben alles geprobeerd, maar de
overkoepelende woningcorporatie Far West (bestaande uit corporaties De
Key, Patrimonium, Zomers Buiten en Het Oosten red.) wil niets horen over
het behoud van deze flats. Mijn man en ik zijn al op leeftijd en hebben
hier ons hele sociale leven. Bovendien vraag ik mij echt af wat er nou zo
verkeerd is aan deze woningen? Ja, ze zien er nu niet echt mooi uit, maar
de woningcorporatie heeft ze ook behoorlijk laten verloederen. Dat vind ik
ook zo erg hè. Het is hier een hele rustige buurt en ze laten hem gewoon
naar de verdommenis gaan."

Geen toezicht

Mensen die wegens sloop hun huis uit moeten zijn afhankelijk van het
beleid van de gemeente en woningcorporaties. Het ministerie van VROM weet
niet wat er met bewoners gebeurt die uit hun oude woningen moeten en houdt
daar ook geen toezicht op. "Nee, wij hebben daar geen plan voor. De
desbetreffende gemeente kiest samen met de woningcorporatie voor het
beleid op dit gebied", aldus woordvoerder Willem Klein. "De gemeente is
overigens een democratisch gekozen bestuursorgaan en wordt geacht de
belangen van de inwoners te behartigen."

Dat gevoel heeft Ineke Peters echter niet wat betreft haar
stadsdeelbestuur. "Een kind geef je een lolly als 'ie zijn mond moet
houden, wij krijgen een vergadering. Ik zet mij al jaren in voor de
bewonerscommissie en heb nog nooit het gevoel gehad dat er ook maar
enigszins naar ons is geluisterd. Het is allemaal zinloos. Ja, ze laten
ons wel de plannen zien en vragen dan wat wij ervan vinden, maar
vervolgens wordt er helemaal niets mee gedaan."

Einde van het verhaal is volgens Ineke dat zij en haar man hun flat uit
moeten. Wanneer en waarheen is hen volkomen onduidelijk. "Ik heb geen idee
waar we in de toekomst terechtkomen. Als je het mij vraagt is er een enorm
tekort aan sociale woningen bij de Amsterdamse woningcorporaties en wat er
is gaan ze nu slopen. Misschien kunnen we wel in Almere of Heemstede
terecht, maar daar wil ik helemaal niet wonen. We zullen dus zelf op zoek
moeten naar een andere woning hier in de buurt, maar de wachtlijsten zijn
enorm en je vist in wezen in een overbeviste vijver. Per woning melden
zich namelijk zo'n 100 à 150 mensen." Twee jaar geleden was de
verkiezingsleus van de PvdA, die in de Westelijke Tuinsteden aan het hoofd
van de stadsdeelraad staat: 'eerst bouwen dan slopen'. Zij beloofden
daarmee eerst nieuwe goedkope woningen te bouwen alvorens de oude goedkope
woningbouw te slopen, zodat de wijkbewoners door konden stromen naar een
andere betaalbare woning. Ineke: "De gemeente is die belofte niet
nagekomen, want het enige wat hier gebouwd wordt zijn dure appartementen.
Die staan overigens bijna allemaal leeg omdat niemand ze kan betalen. Hier
om de hoek is een complex van 22 koopwoningen waarvan er achttien al meer
dan een jaar leeg staan. En even verderop staan 45 huurwoningen leeg, net
als de 55 luxe appartementen aan het hof hierachter."

Jacques Thielen

Maar Far West-directeur Jacques Thielen gelooft er heilig in dat het hele
herstructureringsplan uiteindelijk zijn vruchten afwerpt. "Over 15 à 20
jaar, als de hele Westelijke Tuinsteden zijn vernieuwd, weet ik zeker dat
mensen zullen zeggen: ja dit is veel beter zo. De woningen die er nu staan
zijn klein en niet meer van deze tijd. En om het gebied weer een kans te
geven moeten er verschillende woningen worden gebouwd van een betere
kwaliteit. Uiteindelijk wordt het dan een positievere woonplek." En ook
Thielen geeft toe dat er een probleem is om al die bewoners die hun huis
uit moeten te herhuisvesten.

Is het dan toch geen optie om nu te kiezen voor renovatie in plaats van
sloop? "Nee", antwoord Jacques Thielen stellig. "We willen namelijk betere
woonruimte creëren voor grote gezinnen. Dat betekent dat er grotere
woningen nodig zijn, dus nieuwbouw. Bovendien willen we een gemengder
bevolkingssamenstelling, dus zal er ook een groot aantal 'normale'
woningen worden gebouwd voor de vrije markt. Het gaat erom dat wij een
woonomgeving maken waar mensen plezier hebben. Nu is dat even lastig voor
de bewoners, maar later komt dat goed en ik hoop dat daar begrip voor is."

Alternatief

Onbegrijpelijk in een tijd waarin bezuinigd moet worden, meent René van
Genugten van de Woonbond. "Je kan alleen maar mensen hun huis uitzetten
als er een goed alternatief is, en dat is er niet. Er is al jaren een
chronisch tekort aan betaalbare woningen, zeker in de hoofdstad en zo lang
dat er is kunnen dit soort ambitieuze plannen niet doorgaan. Bovendien
vind ik dat er altijd rekening gehouden moet worden met de wensen van de
huidige bewoners. Zij hebben namelijk het recht om in hun eigen woonwijk
te kunnen blijven wonen en moeten er in ieder geval naar kunnen terug
keren." Dat is ook precies
Adri Tognetti aan het Delflandplein.

wat de bewoners van het Delflandplein willen. Deze wijk ligt in het
centrum van de Westelijke Tuinsteden en het staat nog niet definitief vast
of de twee grote flats aan het plein gesloopt gaan worden. Als het aan de
bewoners ligt in ieder geval niet. "Het is hier echt een hele leuke
beurt", vertelt een verontwaardigde Adri Tognetti als secretaris van de
Vereniging Flatbewoners aan het Delflandplein (VFD). "Ik woon hier al
dertig jaar met plezier en vind het plein zo gezellig om op uit te kijken.
Vooral als het een beetje lekker weer is, leeft het hier helemaal. Dan
zitten de terrasjes vol en gaan mensen even rustig zitten op één van de
bankjes rond het kunstwerk midden op het plein."

De VFD heeft daarom aan een architectenbureau gevraagd om een plan te
ontwerpen, waarbij de oude flats niet gesloopt hoeven te worden maar
ingepast worden in een nieuwe situatie. Het plan is berekend volgens het
officiële rapport van de gemeente en voldoet aan alle eisen. Adri: " Maar
de directeuren van Far West willen niets anders horen dan sloop, sloop,
sloop. We hebben zelfs een makelaar gevonden die de flats wil kopen van de
huidige eigenaar, zodat het hele complex niet in handen valt van Far West.
Maar wat denk je? Daar wil de stadsdeelraad weer niets van weten en in de
krant moeten wij vervolgens lezen dat er een overeenkomst is getekend met
Far West. Worden we nog serieus genomen, vragen wij ons af. Het is volgens
mij gewoon een prestigekwestie en wij als bewoners zijn daar de dupe van."

De argumenten voor de sloop zijn volgens Adri al even dubieus als de
samenwerking tussen de gemeente en de woningcorporaties. Zo zouden de
flats niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd en niet geschikt zijn
voor ouderen omdat een lift ontbreekt. Maar de twee flats aan het
Delflandplein zijn in 2002 nog volledig aangepast aan de moderne eisen met
nieuwe liften, halofoon en centrale deurvergrendeling. "Wij hebben alle
argumenten van Far West weten te verwerpen en uiteindelijk bleef alleen
nog over: het staat mooier en levert meer geld op."

Rapport VROM

Het ministerie van VROM is nu bezig met een monitor, ofwel een
toezichthoudend rapport om te kijken of het huidige woningbeleid, waarbij
de 56 zogeheten prioriteitswijken in Nederland grondig worden verbouwd,
wel het juiste effect heeft. "Het gaat vooral om de naoorlogse woonwijken
die vaak eenzijdig en van een slechte kwaliteit zijn. De woningen zijn
klein en gehorig en er zit vaak weinig variatie in het straatbeeld", licht
VROM-woordvoerder Willem Klein toe. "Probleem is dat de hogere inkomens
wegtrekken uit deze wijken en er alleen nog maar lagere inkomens wonen.
Dit willen we veranderen door de hogere inkomens vast te houden door meer
duurdere woningen te bouwen. Of dit een positief effect heeft op de
leefbaarheid van de woonwijk, zijn we nu aan het onderzoeken."

wo 14 jul 2004, 12:11

Gemeente: snel minder gebruikers in West en Noord

Opofferen sportvelden aanslag op stadsgroen
door Nienke Oort en Rick Pullens
AMSTERDAM - door Nienke Oort en Rick Pullens AMSTERDAM, dinsdag
Amsterdammers zien met het bebouwen van tientallen sportvelden steeds meer
groen uit hun buurt verdwijnen. Het aantal sportvelden blijkt in tien jaar
tijd met een kwart te zijn afgenomen. Inwoners van de hoofdstad kunnen
hierdoor op steeds minder plekken hun favoriete teamsport beoefenen.

In 1993 waren er in Amsterdam nog 319 grasmatten voor voetbal, hockey,
korfbal, handbal, honkbal en softbal. Dit zijn er nu nog 246; een daling
van 23 procent. Deze drastische vermindering heeft vooral plaatsgevonden
in de noordelijke en westelijke delen van de hoofdstad, zo blijkt uit
recente cijfers van de gemeente. Vooral Amsterdam-West ging erop achteruit
en telt in vergelijking met tien jaar geleden 27 speelvelden minder. In
Noord verdwenen in totaal 20 sportvelden, waar deels woningen voor in de
plaats zijn gekomen.

do 15 jul 2004, 12:58
Vijf jaar wachten op kamer in Amsterdam en Utrecht
UTRECHT - Het woningtekort onder studenten in Nederland wordt steeds
groter. Studenten die zich voor een kamer in het centrum van Amsterdam of
Utrecht inschrijven, wachten doorgaans 4,5 tot 5 jaar. Een jaar geleden
bedroeg die wachttijd nog vier jaar. Dat heeft de Landelijke Studenten
Vakbond (LSVb) donderdag gemeld.

Minister Dekker (VROM) liet dinsdag nog weten dat er de komende twee jaar
7000 kamers bijkomen. Voor de LSVb is dat lang niet genoeg. "Wat zijn 7000
kamers op een totaal van 530.000 studenten? Een kortetermijnoplossing is
het", aldus LSVb-voorzitter K. Toering. De LSVb heeft in zeven
studentensteden een inventarisatie gemaakt van de kamernood en kwam er
achter dat in elke stad de wachttijd op een kamer is toegenomen. In totaal
staan bijna 30.000 studenten op een wachtlijst bij een woning- of
studentenkamerorganisatie. Het grote aantal studenten dat via particuliere
weg een kamer probeert te vinden, is buiten beschouwing gelaten.

Een groot probleem is volgens de studentenvakbond dat afgestudeerde
studenten nauwelijks kunnen doorstromen naar een starterswoning. In
Amsterdam moeten afgestudeerden binnen zes maanden hun kamer verlaten.
Toering: "Ik krijg mailtjes binnen van studenten met een heel dubbel
gevoel. 'Ik vind het fijn dat ik ben afgestudeerd, maar nu ben ik
dakloos', schreef een studente me laatst."

Toering vindt dat woningcorporaties meer met elkaar en met gemeentes
moeten samenwerken. Ook wil ze dat minister Dekker meer druk op de
corporaties uitoefent om meer investeringen te doen op het gebied van
studentenkamers.

Nominatie

Volgens de gemeente heeft het verdwijnen van het grote aantal buitenvelden
te maken met de daling van het aantal gebruikers. Zo nam het aantal
voetbalteams de afgelopen tien jaar af met bijna honderd. Clubs fuseerden
of werden opgeheven. De vrijgekomen velden worden veelal gebruikt voor
woningbouw. Ook de komende jaren lijkt het aantal sportvelden verder af te
nemen. Zo staat onder meer een deel van sportpark Middenmeer-Voorland in
Watergraafsmeer op de nominatie voor bebouwing, terwijl de velden volgens
opzichter Hein de Kuiper nog altijd goed gebruikt worden.

Hein de Kuiper: "Het moet een keer genoeg zijn. Op dit moment zou
Middenmeer vijf velden moeten inleveren. Daar kunnen we mee leven. Maar
als het aan wethouder Duco Stadig ligt, worden ook nog eens negen andere
velden opgeofferd voor woningbouw. Dat zou dus veertien sportvelden
kosten. We hebben in het verleden al flink moeten inleveren, destijds voor
de ringweg A10 en toen Ajax hier wegging."

Ook volgens Milieucentrum Amsterdam is inmiddels de grens bereikt. "Dat
minder mensen gebruikmaken van sportvelden, hoeft niet te betekenen dat ze
ook een-twee-drie kunnen worden opgeheven. Het is een feit dat er minder
aan teamsport wordt gedaan, maar ook groen is schaars. We moeten slimmer
en zuiniger omgaan met deze groene ruimte", zo stelt Suus Boerma van het
Milieucentrum Amsterdam.

Tekort

Volgens haar moeten sportvelden in de toekomst vooral multifunctioneel
worden gebruikt. "Er hoeft niet alleen aan sport te worden gedaan, maar
gebruik het groen bijvoorbeeld ook als wandelgebied voor ouderen, voor
gym- en biologielessen, als schooltuin of als plek voor kinderopvang. Wie
nu sportvelden opheft, creëert een toekomstig tekort in de stadsdelen waar
veel jongeren wonen", aldus Boerma.

Geef uw mening over het woningbeleid
Volkswijken rijp voor de sloop
door ANNEMARIE VAN DE WEERT

Jaarlijks worden zo'n 7000 sociale woningen voor de lagere klasse gesloopt
om plaats te maken voor het middensegment. Het zijn de trotse flats en
zogeheten betonnen dozen uit de naoorlogse woonwijken. Of zoals de
overheid het mooi zegt: de prioriteitswijken.

In de Woonkrant van 30 juni vraagt Jacqueline Tellinga van het Nederlands
Architectuurinstituut zich af of hier niet wat langer over nagedacht had
moeten worden want waar moeten de oude bewoners nu naar toe? Waarom de
oude woningen niet renoveren zodat de huidige bewoners er kunnen blijven
wonen. Zij kunnen nu vaak niet terug naar de nieuwbouwwoningen omdat deze
een stuk duurder zijn dan de oude flats waar zij al jarenlang huurden. Een
maatschappelijk probleem dus.

Vandaar dat we graag van u willen weten hoe u denkt over het Nederlandse
woningbeleid? Vindt u dat de naoorlogse woonwijken inderdaad gesloopt
moeten worden en ingeruild voor dure koopwoningen, óf vindt u dat
renovatie een betere oplossing is? Of moet u misschien zelf wegens
sloopwerkzaamheden uw woning uit?

Vertel het ons door onderstaand formulier in te vullen.

Meer informatie? Lees het verhaal: Flats tegen de grond.

Naoorlogse sociale woningbouw moet plaats maken voor middensegment

Flats tegen de vlakte
door Annemarie van de Weert
AMSTERDAM - „Torenhoog en zo weids als het weiland, zo modern als een
fabriek en met alle voorzieningen van een echte buurt”, zo luiden de
eerste woorden van een studie van het Nederlands Architectuurinstituut
(NAi) verwerkt in een boek met de titel ’De grote verbouwing, verandering
van naoorlogse woonwijken’. Hierin neemt curator Jacqueline Tellinga van
het NAi de sloop- en renovatiewerkzaamheden van de overheid, gemeentes en
corporaties onder de loep. Conclusie: jaarlijks worden zo’n 7000 sociale
woningen voor de lagere klasse gesloopt om plaats te maken voor het
middensegment. Had hier niet wat langer over nagedacht moeten worden en
waar moeten de oude bewoners naar toe?

Openbare voorzieningen als speelterreinen voor kinderen behoorden tot het
stedenbouwkundig plan van de jaren vijftig en zestig. Vandaag de dag is er
nauwelijks nog ruimte voor dergelijke gemeenschappelijke plekken. Een
reden om de naoorlogse woonwijken niet te slopen maar eerder te renoveren,
zodat de huidige bevolkingsgroep er kan blijven wonen. FOTO: ROB 'T HART

Natuurlijk zijn de vierkante rechttoe rechtaan huizenblokken niet de meest
oogstrelende architectuur die we in Nederland hebben. Helemaal niet nu het
merendeel van deze woonwijken sociaal-maatschappelijk onder aan de ladder
staat. "Maar dat is nu net het probleem", oppert Jacqueline. " We kijken
altijd naar de buitenkant van iets, en ja, deze woonwijken zijn op het
moment heel lelijk. Als je er langsrijdt is er niets bijzonders aan, maar
vergeet niet dat de naoorlogse voorraad dringend toe is aan een
opknapbeurt. De woningen zijn het waard, want ze brengen een geschiedenis
met zich mee van trotse bewoners die in tijden van woningnood een dak
boven hun hoofd kregen met alles erop en eraan."

Technieken

"Daarnaast moeten we niet vergeten dat voor de enorme naoorlogse
bouwopgave de meest vooraanstaande Nederlandse architecten werden ingezet.
Het zijn namen als Dudok, Bakema en Van den Broek die zich hebben ingezet
om nieuwe technieken te ontwikkelen waarmee goedkoop, snel en efficiënt
hele nieuwe stadsdelen gebouwd konden worden. Alles met in het achterhoofd
het creëren van een nieuwe samenleving. Het markeert een belangrijke
periode in de Nederlandse architectuurgeschiedenis. Weliswaar is die tijd
van socialistische stedenbouw voorbij, maar dat is nog geen reden het nu
zo rücksichtslos aan te tasten. Opvallend is ook dat in andere Europese
landen met dezelfde architectonische erfenis de woningen zijn verkocht aan
de bewoners en er helemaal geen sloop speelt."

Vandaag de dag zijn de voorbeeldwijken van toen de probleemwijken van nu.
Het zijn de woningen van de lagere inkomens en de buurten worden
gekenmerkt door criminaliteit, drugs en verloedering. De overheid denkt
deze wijken uit het slop te kunnen halen door een gemengde
bevolkingssamenstelling. Dit betekent dat hele woonblokken tegen de vlakte
gaan om plaats te maken voor duurdere woningen voor mensen met een hoger
inkomen.

De wijk Nieuw Den Helder zoals hij oorspronkelijk ingedeeld was tussen
1951 en 1970. Ondanks hevig verzet van de bewoners, zijn de sociale
woningen in 2002 gesloopt om plaats te maken voor duurdere woningen.

"Kortom de flat maakt plaats voor de vinexwijk", licht Jacqueline toe.
"Een weinig creatieve oplossing als je het mij vraagt. Want hierdoor
verdwijnt ook de zogeheten grote maatvoering van de naoorlogse woonwijk.
In de vinexwijk van nu is immers geen geld en ruimte voor brede straten,
groenstroken en speelveldjes voor de kinderen: openbare voorzieningen die
het gemeenschapsgevoel ten goede komen. Tegenwoordig denkt de
projectontwikkelaar dat iedereen zijn eigen oprit en eigen kleine tuin wil
hebben. Maar het is nog maar de vraag of iedereen daar op zit te wachten,
laat staan het kan betalen. Wat volgens mij vergeten wordt is dat er in de
oude wijken ook heel veel ouderen en alleenstaanden wonen die juist enorm
veel behoefte hebben aan gemeenschappelijke ruimte."

In 'De grote verbouwing, verandering van naoorlogse woonwijken' beschrijft
Jacqueline de voor- en nasituatie in dertien Nederlandse wijken nadat er
grondig is gesloopt en herbouwd. "Opvallend en tegelijk ontmoedigend
daaraan is dat de ambities waarmee destijds de wijken zijn gebouwd, het
antwoord op de problemen moesten geven, en dat we nu zo'n vijftig jaar
later weer terug bij af zijn. Des te meer reden om goed na te denken aan
welke toekomst we nu aan het bouwen zijn, zodat er zich niet binnen de
kortste keren weer een nieuwe herstructureringsgolf aandient."

Op de plaats van de oude flats in de wijk Nieuw Den Helder, ligt nu het
zogeheten Duinpark met woningen van gemiddeld € 300.000. Er zal dus een
hele nieuwe inwonersgroep komen en daarmee is het contrast tussen de
gesloopte oude woonwijk en de nieuwe wel erg groot.

Eén van die voorbeelden die kenmerkend zou zijn voor het huidige
woningbeleid in Nederland is de wijk 'Nieuw Den Helder' waarover vorige
week in De Woonkrant werd bericht. Volgens woningstichting Den Helder
zorgden de flatgebouwen uit de vijftiger en zestiger jaren door hun weinig
aantrekkelijke en karakterloze uiterlijk voor een anonieme woonomgeving,
wat resulteerde in leegstand en verloedering. Op verzoek van de
woningstichting ontwikkelde Kuiper Compagnons vervolgens het zogeheten
'Duinenplan' waarbij 400 goedkope flatwoningen werden gesloopt en
vervangen door 245 duurdere woningen. Jacqueline schrijft in haar boek dat
er in 1986 al sloopplannen waren voor deze probleemwijk in Den Helder,
waarbij de gemeente bijna alle galerijflats wilde afbreken. Dat is toen
niet gebeurd omdat de bewoners zich toen hevig hebben verzet. Dankzij goed
overleg met de gemeente en de woningstichting hebben ze de sloop destijds
weten te voorkomen en is er een plan opgezet om gezamenlijk de buurt te
verbeteren. Resultaat was dat enkele bewoners werden aangesteld als
toezichthouder en in ruil voor hun inzet een korting op de huur kregen.
Het beleid was erop gericht om met behoud van het bestaande de wijk te
verbeteren. Uit een onderzoek van de 'Stichting van na de Oorlog' naar de
woonsituatie in naoorlogse wijken bleek vervolgens dat dankzij deze inzet
van de bewoners de wijk in zijn oude bestaansvorm weer leefbaar was
geworden. Desondanks heeft de gemeente nu toch zes portiekflats en acht
galerijflats gesloopt om plaats te maken voor het prestigieuze Duinenplan.
"Natuurlijk zijn de nieuwbouwwoningen die nu zijn gebouwd een stuk mooier
en ziet de wijk 'Nieuw Den Helder' er beter uit, maar met een gemiddelde
koopprijs van zo'n €300.000 is het er ook flink duurder geworden. Er zal
dus een hele nieuwe inwonersgroep komen die vermengd wordt met de oude
oorspronkelijke bewoners als olie met water. Stedenbouwkundig en
architectonisch is in ieder geval geen moeite gedaan om de wijken met
elkaar te verweven en het contrast tussen de gesloopte oude woonwijk en de
nieuwe had daardoor niet groter kunnen zijn."

Renovatie

De portiekflat in Kalsdonk, Roosendaal in de oude situatie (links) was zo
goed als afgeschreven. Door renovatiewerkzaamheden zijn de woningen
omgebouwd tot seniorenwoningen waardoor bewoners oud kunnen worden in hun
eigen wijk.

Een andere oplossing om de woonomgeving te verbeteren is renovatie. Een
optie die weliswaar mondjesmaat wordt toegepast maar er vaak wel voor
zorgt dat de oude bewoners in hun eigen wijk kunnen blijven wonen. "Een
goed voorbeeld daarvan is de renovatie van een portiekflat in de wijk
Kalsdonk in Roosendaal. Daar heeft de woningbouwvereniging gekeken naar de
samenstelling van de bevolking en besloten de flats om te bouwen tot
seniorenwoning. De afgeschreven huizen kunnen hierdoor toch weer veertig
jaar mee en bewoners hoeven niet te verhuizen."

Kalsdonk in de nieuwe situatie (boven): de oude portiekruimte is bij de
woningen getrokken, wat één extra kamer oplevert. Aan de achterzijde is
een hele nieuwe galerij aangebouwd waardoor de woningen weer veertig jaar
meekunnen.

Tellinga vraagt zich dan ook af of de overheid en de corporaties niet te
overhaast hebben besloten tot het vervangen van duizenden goedkope
woningen door nieuwe duurdere woningen. Dit kan nuttig zijn voor een
enkele achterstandswijk, maar is te kort door de bocht om landelijk toe te
passen. Waarom niet om de tafel gaan zitten met de huidige bewoners en
kijken of de wijk niet zo gerenoveerd kan worden zodat ook de lagere
sociale klasse er profijt van heeft? Waarom niet vandaag de dag proberen
om dat gemeenschapsideaal van de jaren vijftig en zestig opnieuw inhoud te
geven en het karakter van de buurt niet zo drastisch te veranderen als bij
nieuwbouw?

"En, als dan al wordt besloten tot nieuwbouw, dan mag je toch verwachten
dat opdrachtgevers en ontwerpers zich bezighouden met het maken van
betaalbare woningen, zeg maar de 'ideale volkswoning van de 21e eeuw' voor
ouderen, gezinnen en alleenstaanden in een multiculturele
buurtsamenleving. Dit gebeurt nu vreemd genoeg niet. Ik vraag mij dan ook
af waar de oorspronkelijke bewoners van de zogeheten prioriteitswijken nu
naar toe moeten, want daar hoor je niemand over."

De Grote Verbouwing, verandering van naoorlogse woonwijken. Jacqueline
Tellinga. Uitgeverij 010, €29,50.

Wat is uw mening?

Hoe denkt u over het Nederlands woningbeleid? Vindt u dat de naoorlogse
woonwijken inderdaad gesloopt moeten worden of is renovatie een betere
oplossing? Of moet u misschien zelf wegens sloopwerkzaamheden uw woning
uit? Klik hier en vertel het ons

óf stuur een brief met uw verhaal naar De Telegraaf, Woonkrant, Postbus
376, 1000 EB, Amsterdam.

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Faq: kraken-post-faq@dvxs.nl
 Website: http://krakenpost.nl
 [23 Jul 04:00u]: 259 abonnees + 268 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Fri Jul 23 02:21:48 2004