[kraken] Kraken of Dekker passé

Auteur: oof <oof@squat.net>
Datum: 22 sep 2006 12:50 uur

In de nul20 van gister wordt er begonnen met de zin "Kraken is volgens
minister Dekker passé", blijkt toch dat minister Dekker zelf passé is.

Kraken: passé?

Kraken is volgens minister Dekker passé. De aangepaste Leegstandswet en
het succesvolle instituut kraakwachten zorgen er immers voor dat
langdurige leegstand van woningen en kantoren wordt voorkomen. Er is dus
alle reden een einde te maken aan deze ‘grove schending van het
eigendomsrecht’. Daar wordt in de kraakbeweging en ook in sommige
politieke partijen heel anders over gedacht. De beweging zelf noemt kraken
“actueler dan ooit”. In Amsterdam wordt gemiddeld drie keer per week een
woning of bedrijfsgebouw gekraakt.

Op een rustige zondagochtend slentert een groep jongeren richting haar
doelwit: een eengezinswoning op de Kadoelenweg in Noord die ruim twee jaar
leeg staat. Vier jonge woningzoekenden hadden eigenaar Ymere weken eerder
gevraagd wat de plannen zijn met deze woning. Volgens Jiskar, een van de
krakers, wilde of kon Ymere die vraag niet beantwoorden. “Toen hebben we
besloten het pand te kraken.”
Jiskar (20): “We wonen allemaal nog bij onze ouders en hebben ruim een
jaar gezocht naar een huurhuis waar we met z’n vieren kunnen wonen. Maar
zelfs in de vrije sector bleek dat onmogelijk. We hebben wel een paar keer
een geschikte en redelijk betaalbare woning gevonden, maar zodra de
verhuurder er achter kwam dat we geen gezin vormen maar een groep vrienden
zijn, konden we het schudden. We staan al sinds ons achttiende
ingeschreven, maar het duurt nog jaren voor we aan de beurt zijn.”
Na een bezoek aan een kraakspreekuur wordt een week later verzameld bij
Villa Friekens, een oud gekraakt schoolgebouw op de Kadoelenweg. De
hulptroepen bestaan uit een tiental diehards uit de kraakwereld. Een van
hen heeft een koffertje met een slijptol en ander gereedschap bij zich. De
koevoet, hét symbool van de kraakbeweging, ontbreekt niet. Nu is het
wachten op een telefoontje van een sympathiserende overbuurvrouw. Zij belt
wanneer de buurman van het te kraken pand zijn huis heeft verlaten.
Jiskar: “We moeten door zijn tuin om bij de achterkant van de woning te
komen en we willen het een beetje rustig aanpakken.”
Nadat het sein veilig is gegeven, begeeft de groep zich op weg naar het
pand. Omdat de achterdeur op de grendel zit, wordt het raam ingetikt.
Nadat ook de voordeur is geopend, wordt in allerijl het meegebrachte
huisraad geïnstalleerd. De buren krijgen een briefje waarin de actie wordt
uitgelegd.
Nog geen vijf minuten later stopt er een politieauto in de straat.
Razendsnel worden deuren en ramen van binnenuit gebarricadeerd. Na een
kort gesprek raadpleegt een inspecteur de officier van justitie. De
agenten vertrekken, nadat ze zich ervan verzekerd hebben dat de woning
inderdaad leeg was.
Een sociale huurwoning die twee jaar leeg staat? Volgens Rob van Oostveen,
regiodirecteur Noord van Ymere, staat de woning al geruime tijd te koop.
Maar op het pand staat geen bord en de woning wordt evenmin aangeboden op
de website van Ymere of Funda. Dat de woning ruim twee jaar leeg staat,
heeft volgens Van Oostveen te maken met een procedure over het recht van
overpad. “En waarschijnlijk is de woning vervolgens aan onze aandacht
ontsnapt.”
Van Oostveen denkt dat de corporatie een goede kans maakt met een
ontruimingsprocedure, hoewel Ymere zich niet heeft gehouden aan de
afspraak tussen corporaties en de gemeente dat huurwoningen die niet
binnen een half jaar worden verkocht, terug in de verhuur moeten worden
gebracht of worden aangeboden via bijvoorbeeld een short-stay contract.
Kraken voorkomen
Afgelopen voorjaar lanceerde het ministerie van VROM een voorstel om
kraken in alle gevallen te verbieden. Daarbij wordt aangetekend dat “het
van groot belang blijft dat de eigenaren van onroerende zaken maatregelen
moeten treffen om kraken te voorkomen, omdat anders de officier van
justitie niet in actie zal komen. De beste manier hiervoor is (tijdelijke)
bewoning of antikraakwacht.”
De wethouders van de vier grote en 27 kleinere steden hebben laten weten
tegen een algeheel kraakverbod te zijn zolang nog sprake is van leegstand
en woningnood. Een kraakverbod zou volgens de zogenoemde G4 leegstand
alleen maar in de hand werken. De wethouders zijn overigens met de
minister van mening dat leegstand en kraken alleen effectief kunnen worden
bestreden door de mogelijkheden voor tijdelijke verhuur te verruimen en
het opleggen van sancties bij langdurige leegstand.
Vooral in de stedelijke vernieuwingsgebieden worden te slopen of te
renoveren woningen op grote schaal tijdelijk verhuurd. Woningcorporaties
Ymere en De Key verhuren op dit moment alleen al samen ongeveer
twaalfhonderd woningen via een tijdelijk contract. Sinds dit voorjaar is
dat een stuk eenvoudiger geworden, doordat de maximale duur van een
tijdelijk contract is verlengd van twee tot vijf jaar.
De aanbeveling van minister Dekker om de Leegstandswet nog verder te
verruimen, wordt door de huurdersverenigingen uit de vier grote steden
echter krachtig van de hand gewezen: “Uitbreiding van de toepassing van
tijdelijke verhuur betreft grote hoeveelheden woningen van zowel
particuliere als sociale huurders. Met die maatregel dreigt voor heel veel
woningen een wezenlijk onderdeel van de huurbescherming weg te vallen. Het
zal leiden tot tienduizenden rechteloze huurders,” schrijven zij aan de
Kamercommissie Volkshuisvesting.
Averechts effect

De gemeente Amsterdam verzet zich weliswaar tegen een kraakverbod, maar
juicht kraken niet toe. “Er wordt vaak veel vernield in panden en krakers
verzetten zich soms met geweld bij ontruimingen. Er worden bovendien af en
toe panden gekraakt om er alleen een feest in te geven. Van de andere kant
ziet de gemeente ook dat er iets mis is op de woningmarkt, anders zou er
niet gekraakt worden,” laat Rosita Mertens, senior beleidsadviseur van de
Dienst Wonen, weten.
De meningen binnen de gemeenteraad zijn verdeeld. Pauline Buurma van de
VVD-raadsfractie geeft toe dat er wel woningnood is, maar dat die opgelost
moet worden door meer te bouwen. “In de jaren zeventig was de
kraakbeweging van belang omdat de woningnood toen veel groter was. Ik ken
zelfs VVD-ers die gekraakt hebben. Ook is de kraakbeweging van nut geweest
voor de culturele ontwikkeling van de stad, maar voor dat doel zijn nu
broedplaatsen gecreëerd. Kraken past echter niet meer bij deze tijd: het
is natuurlijk absurd dat iemand zomaar in andermans huis kan gaan zitten.”
Hans Bakker van de SP ziet het anders: “Het feit dat er gekraakt wordt,
toont aan dat er nog steeds leegstand is. Zo’n voorstel om het kraken te
verbieden, wordt uit de kast gehaald om de vastgoedjongens te paaien. Ik
denk bovendien dat een kraakverbod een averechts effect zal hebben: de
noodzaak om bij leegstand een jaar te wachten met kraken vervalt hierdoor.
En leegstand is en blijft een schande in een tijd van schaarste op de
woningmarkt.” Dat de periode van tijdelijke verhuur is verruimd naar vijf
jaar vindt Bakker een kwalijke zaak. “Bij tijdelijke verhuur vervalt de
huurbescherming. Het leidt tot tweedeling in de huursector.”
Maar ook projectontwikkelaars zijn niet bij voorbaat voor een kraakverbod.
Ook sommigen van hen vrezen een averechts effect, doordat er voor krakers
geen reden meer is een jaar leegstand af te wachten. Ze zijn daarom bij
leegstand gedwongen vanaf dag één kraakwachten in te schakelen.
Remco van Olst, directeur van antikraakbedrijf Camelot uit Den Bosch,
wrijft zich inderdaad al in de handen. Hij voorziet een forse marktgroei
voor zijn bedrijfstak. Maar ook om andere redenen ondersteunt hij het
kraakverbod van harte: “Een kraakverbod zal er toe leiden dat
vastgoedeigenaren worden aangespoord om leegstaande panden direct te laten
beheren. De leegstand zal daardoor verminderen, de leefbaarheid in
stadsvernieuwingsgebieden wordt in stand gehouden en wij kunnen meer
mensen aan tijdelijke woonruimte helpen.” Camelot beheert rond de
tweeduizend panden in vier Europese landen.

Georganiseerd netwerk

Kwantitatieve informatie over de omvang van het kraken is moeilijk te
vinden. De persgroep van de Amsterdamse kraakbeweging weet niet hoeveel
woon- en bedrijfsruimte is gekraakt. Woordvoerder Jan Cafard: “Er is niet
zoiets als een hoofdkantoor van de Amsterdamse kraakbeweging waar iedere
kraak wordt geregistreerd. Het is meer een goed georganiseerd netwerk. Wel
weten we dat er ongeveer twee tot drie keer per week ergens in Amsterdam
gekraakt wordt. Maar er worden ook regelmatig panden ontruimd. Bovendien
wordt er vaak ‘wild gekraakt’.” Buiten de kraakspreekuren om dus.
Een woordvoerder van de Amsterdamse politie zegt dat jaarlijks minimaal
drie grote ontruimingsronden plaatsvinden waarbij acht tot tien woningen
aan de beurt komen. In urgente gevallen wordt tussendoor ontruimd.
Het aantal hoofdstedelijke krakers wordt momenteel geschat op ongeveer
duizend. In de jaren tachtig waren dat er nog enkele tienduizenden. Maar
volgens Cafard zijn er nu tien keer zoveel kraakwachten als krakers.
Desondanks noemt hij kraken momenteel “actueler dan ooit”. “Er is sprake
van een grotendeels verhulde leegstand en woningnood. In steeds meer
panden worden kraakwachten of tijdelijke huurders gezet. In beide gevallen
wordt er geen woonduur opgebouwd en geniet je geen enkele vorm van
huurbescherming. Maar die grote groep kraakwachten en tijdelijke huurders
zijn intussen wel woningzoekend.”
De Dienst Wonen bevestigt dat antikraak en tijdelijke verhuur niet gezien
worden als woonduur. Maar kraakwachten en tijdelijke huurders kunnen wel
ingeschreven staan bij WoningNet. Volgens de dienst staan momenteel in
Amsterdam zo’n elfduizend woningen leeg. In ongeveer zevenduizend gevallen
gaat het om zogenoemde frictieleegstand: de tijd die zit tussen verhuizing
van de ene bewoner en de komst van de volgende. De overige woningen staan
leeg in verband met voorgenomen sloop, renovatie of verkoop.

Slapen op de Dam

Toen Dekker haar kraakverbod aankondigde, bleek de kraakbeweging toch niet
zo ‘passé’ als de minister veronderstelde. Zo verzamelden zich begin juli
ongeveer vijfhonderd krakers en sympathisanten met slaapzakken, tentjes en
bakfietsen met eten en drinken op de Dam om daar de nacht door te brengen
uit protest tegen het dreigende kraakverbod en de plannen voor
huurliberalisatie. Het werd een nostalgische happening waarbij de gemeente
een oogje dichtkneep en de politie op afstand bleef.
“Nederland is terug bij af”, lieten de damslapers weten in een pamflet.
En: “Door het laten zien van een zee aan slaapzakken, tentjes en kartonnen
dozen willen we de Nederlandse maatschappij confronteren met de te
verwachten gevolgen van dit soort aanvallen op de sociale huisvesting. Als
mensen dakloos worden verdwijnen ze immers niet, ze worden eerder
zichtbaarder.”
Ayelt (25) is een van de damslapers. Hij kraakt sinds zijn achttiende. “Ik
begon met kraken omdat ik op mezelf wilde wonen. Ik ben me echter steeds
bewuster geworden van de huisvestingspolitiek. Nu is kraken voor mij een
politieke strijd tegen speculatie op de woningmarkt en leegstand.”
Volgens Ayelt is de kraakbeweging niet passé: “Er wordt af en toe nog
behoorlijk strijd geleverd zoals onlangs rond panden in de Pretoriusstraat
en één in de Van Ostadestraat, dat in handen is van de vastgoedmaffia. En
ook nu hebben we weer een paar potentiële targets op het oog.”
De kraakbeweging zou ook een sociale rol spelen. Zo vinden volgens Ayelt
illegale vluchtelingen vaak onderdak via de kraakbeweging. Ook
buitenlandse jongeren die naar Nederland komen om te werken of te
studeren, kloppen aan bij de kraakspreekuren. Hij kent Slowaakse
dakdekkers en Spaanse kinderverzorgsters die wel werk is aangeboden maar
geen woning. “Hun enige uitweg is kraken.”
Volgens Ayelt zijn antikrakers net zo goed slachtoffer van het
woningbeleid. Maar mensen die in een ontruimd pand als ‘bewaker’ gaan
wonen – zoals nu in de Van Ostadestraat – hebben volgens hem geen enkel
moreel besef.
Over het veelgehoorde bezwaar dat de kraakwereld ‘criminele elementen’
aantrekt, zegt Ayelt: “Er zijn altijd opportunisten - vaak toeristen die
in de stad blijven hangen - die op zoiets alternatiefs als kraken afkomen
en die vervolgens voor veel overlast zorgen in een buurt. In iedere
subcultuur heb je klootzakken en soms waarschuwen we als het ergens uit de
klauwen loopt. Maar we hebben geen kraakpolitie.”

Culturele impuls

Dat de kraakbeweging in het verleden een impuls heeft gegeven aan de
creatieve ontwikkeling van de stad, werd enkele maanden geleden zichtbaar
toen de puien van Paradiso en de Melkweg werden getooid met gele
spandoeken. Daarop de tekst: “mede mogelijk gemaakt door de
kraakbeweging”.
Maik ter Veer kraakt al bijna twintig jaar. Eerst de graansilo’s en toen
deze panden werden ontruimd, toog hij met andere silobewoners naar het
ADM-terrein. Daar wordt nu jaarlijks het Robodockfestival georganiseerd.
Volgens hem zou de stad cultureel gezien allang zijn leeggebloed zonder
kraakbeweging. Ter Veer: “Een kraakverbod is dan ook een heel slecht idee.
En niet alleen omdat het speculatie en leegstand in de hand werkt. Nog
steeds ontstaan er juist vanuit de kraakbeweging nieuwe culturele
initiatieven die op hun beurt weer creatieve bedrijven aantrekken die
economisch heel aantrekkelijk zijn voor de stad. Kijk naar Kinetisch
Noord, ook zo’n initiatief dat deels uit de kraakwereld is voortgekomen.
Nu trekt dat bedrijven als ID&T en MTV aan.”
Het voorstel voor een kraakverbod ligt inmiddels bij de Tweede Kamer. Het
wordt pas behandeld na de verkiezingen in november.

Criminele huiseigenaren
De kraakbeweging profileert zich sinds enige tijd als hindermacht van de
vastgoedmaffia. Maar het SPOK, het speculatie-onderzoekscollectief van de
kraakbeweging, speurt eigenlijk al sinds de jaren zeventig naar de soms
schimmige eigendomsverhoudingen in de vastgoedwereld. Het SPOK staat
huurders bij die door malafide huiseigenaren worden geïntimideerd en
bedreigd.
Met een beroep op de wet Bibob (Bevordering Integriteitsbeoordelingen door
het openbaar bestuur) zet de kraakbeweging de gemeente Amsterdam onder
druk vergunningen te weigeren aan criminele eigenaren van onroerend goed.
Die wet staat de overheid toe vergunningen te weigeren aan burgers van wie
wordt vermoed dat zij zich bezighouden met criminaliteit.
Op dit punt trekken kraakbeweging, politie en gemeente inmiddels gelijk
op. Amsterdam wil de huidige wet Bibob nog stringenter gaan toepassen. Er
ligt een voorstel alle bouwvergunningaanvragen voor ingrepen boven de
50.000 euro te gaan screenen. En als de aanvrager werkzaam is in de
prostitutie of de vastgoedsector worden de antecedenten altijd
nagetrokken.

Bron:http://www.nul20.nl/nr28/2vd_1.html

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [22 Sep 12:00u]: 261 abonnees + 392 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Fri Sep 22 10:51:01 2006