[kraken] Volkskrant: Woningmarkt doet denken aan DDR

Auteur: decoy <decoy@lo-res.org>
Datum: 05 nov 2007 19:34 uur

Woningmarkt doet denken aan DDR

Van onze verslaggevers

DEN HAAG - Kim van Keken, Ron Meerhof

Feest in Arnhem! Minister Ella Vogelaar (Wonen) reikt daar vandaag
de zeven miljoenste huissleutel uit, ze zal vertellen dat het
kabinet deze periode tachtigduizend, of misschien wel honderdduizend
huizen per jaar laat bouwen, en ze zal het glas heffen. Op naar de
acht miljoen. We zijn best goed bezig, met zijn allen.

‘Ach ja’, zegt Wim Hafkamp, wetenschappelijk directeur van
onderzoeksinstituut Nicis, ‘ook in de slechtst lopende zaak vier je
dat de duizendste klant binnen komt.’

Want een slecht lopende zaak is het, die woningmarkt; het tekort aan
woningen loopt op, de prijzen stijgen en zijn voor starters
onbetaalbaar, het hele middensegment tussen één en tweeënhalve ton
ontbreekt, de kloof tussen huur- en koopsector wordt groter
enzovoort. Hafkamp, slechts één stem in een koor van deskundigen:
‘Of het nou tachtig- of honderdduizend woningen per jaar zijn, het
gaat waarschijnlijk niet lukken en het is hoe dan ook te weinig.’

Er is iets structureel en volledig mis en dat heeft vooral met de
overheid te maken. Die besteedt dit jaar ruim tien miljard euro aan
de hypotheekrenteaftrek, per 2011 is dat bij gelijkblijvende rente
tegen de twaalf miljard. Rond de twee miljard euro gaat naar
huurtoeslagen. De ontvangers zijn ongeveer 4,3 miljoen kiezers, van
wie het merendeel de partij de rug zal toekeren die het waagt om als
eerste aan hun huur- danwel koopsubsidie te morrelen.

De woningmarkt zit muurvast, heet dat dan. Maar het kabinet speelt
stommetje, want vooral het CDA is bang voor de kiezers en de PvdA is
weer vooral bang voor het CDA. Per regeerakkoord is afgesproken
zelfs niet na te denken over de problemen op de woningmarkt.

De rij gerenommeerde instituten die roepen dat dat onverantwoord is,
wordt zienderogen langer; van de OESO en het IMF tot de Raad van
Economisch Adviseurs, de VROM-raad, binnenkort de
deskundigencommissie van de SER en onlangs het Centraal Planbureau.

Die instantie wierp in het onlangs verschenen Housing Supply in the
Netherlands impliciet een interessante vraag op: is de Nederlandse
woningmarkt wel een markt? En zo ja: wat voor een? Het CPB deed
namelijk een interessante bevinding: De Nederlandse
woningbouwproductie heeft geen enkel verband met de huizenprijs.
He-le-maal suf gereguleerd.

CPB-onderzoekers laten zich liever niet verleiden tot waardeoordelen
over hun bevindingen. ‘Maar’, zegt Wouter Vermeulen, een van de
opstellers, ‘kijk nou eens naar figuur 4.4 en laat die rustig op je
inwerken.’ Dan begint hij te schaterlachen.

Neem nou 1978: terwijl de huizenprijs instort, schiet de
huizenproductie omhoog. Je zou zweren dat de overheid de
huizenbezitters daar collectief de nek probeerde om te draaien: ‘Kom
op jongens, die prijs kan nog verder naar beneden.’

In 1997 gebeurde precies het omgekeerde. De huizenprijzen
exploderen. Goeie markt om er weer eens wat bij te zetten, zou je
zeggen. Maar nee. De huizenproductie valt ongeveer stil.

Wat is dat nou voor markt? Vermeulen: ‘Een hele bijzondere.’

Zoekend naar vergelijkingsmateriaal stuiten we op de roemruchte
Trabant. In de nadagen van de DDR explodeerde de vraag naar auto’s.
Maar er was alleen de ‘Plastikbombe’. De prijs daarvan bleef
hetzelfde, evenals de geproduceerde aantallen. Alleen de wachttijden
liepen op. U kent die moppen wel: ‘Kameraad Schulz, gelukgewenst, uw
auto wordt geleverd over tien jaar, op 20 februari 1998.’ Zegt
Schulz: ‘Ochtend of middag? ’s Middags komt de loodgieter.’

‘Er zijn verontrustend veel overeenkomsten tussen de nadagen van de
DDR en de huidige Nederlandse woningmarkt’, beaamt Nicis-directeur
Hafkamp. ‘De overeenkomst met de huursector ligt voor de hand:
kunstmatig laag gehouden prijzen, stilvallende productie, enzovoort.
De enige dynamiek zat ’m in de steeds langere wachtlijsten.’

‘De prijs van koophuizen werd wel opgejaagd, dat is een verschil.
Maar een overeenkomst is dat kopers hun nieuwbouwhuis maar hebben te
accepteren zoals het er staat. Ook al is dat met 62 gebreken’, zegt
Hafkamp. ‘Verder is het een economische wet: bij een gelijkblijvend
aanbod – en dat aanbod verandert nauwelijks, vergeleken bij de vraag
– hebben prijsverlagende belastingen uiteindelijk alleen
prijsstíjgingen tot gevolg.’

De kiezers willen hun renteaftrek en hun toeslagen niet kwijt. Maar
op de langere termijn doen ze zichzelf tekort, denkt Jan Rouwendal,
VU-econoom en mede-opsteller van het CPB-rapport. ‘De Duitsers
hebben geen aftrek. Maar ze wonen toch echt in mooiere, grotere en
betere huizen. Die twaalf miljard per jaar die wij besteden aan die
hypotheekrenteaftrek, verdwijnt geheel in de stijging van de
huizenprijzen. Daar heeft uiteindelijk helemaal niemand iets aan.
Dat is tragisch.’

05biwoningmarkt_ph01

De Utrechtse wijk Leidsche Rijn vanuit de lucht.

Foto Raymond Rutting

BI huizenbezit 051107

Zeven miljoenste woning is toonbaar stulpje

Gezocht: een betaalbare woning in een landelijke omgeving waar een
vlot jong gezinnetje mooie jaren tegemoet gaat. Met deze
makelaarsopdracht zochten ambtenaren van het ministerie van VROM de
afgelopen maanden naar een toonbaar stulpje waar bewindsvrouw
Vogelaar (Wonen) vandaag feest kan vieren op de zeven miljoenste woning.

Ze wil met deze actie haar beleid (tachtig- tot honderdduizend
woningen per jaar erbij) neerzetten en dat doet ze kennelijk niet
door een sleutel te overhandigen aan studenten in een keet, of aan
een familie met Tokkie-achtige trekken in een achterstandswijk. Ook
een flinke villa in het Gooi past niet in dat beleid. De zeven
miljoenste woning kan overal staan, maar de minister overhandigt
niet zomaar een sleutel.

De keuze is daarom gevallen op een eengezinshoekwoning in de
Arnhemse Vinexwijk Schuytgraaf. Een huis (betaalbaar, aldus het
ministerie) voor starters die graag een beetje groen willen wonen.
Tot aan 2012 zullen in deze wijk meer dan zesduizend woningen worden
gebouwd door vier woningbouwcorporaties. Dat laatste is belangrijk
want de keuze voor een koopwoning van een gewoon bedrijf als zes
miljoenste woning stuitte in 1992 op kritiek van de
woningcorporaties. Dit keer is gekozen voor de corporaties. Over het
type gezin zwijgt het ministerie, dat wordt vandaag duidelijk.

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [05 Nov 19:00u]: 259 abonnees + 424 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Mon Nov 05 19:08:19 2007