[kraken] Een noodzakelijk kwaad

Auteur: <ouwesiem@squat.net>
Datum: 10 nov 2007 21:22 uur

November 10, 2007

SECTION: HET VERVOLG; Blz. 24-25

LENGTH: 2184 woorden

Een noodzakelijk kwaad;

Reportage Kraken in Amsterdam

Willem Beusekamp

SAMENVATTING:

In de Tweede Kamer is mogelijk een meerderheid te vinden voor een verbod
op het kraken van woningen. En zeker na de gewelddadige ontruimingen in
Amsterdam. Toch bestaat de 'oude' kraker ook nog steeds. Hij noemt zich
flexwoner. Door Willem Beusekamp

VOLLEDIGE TEKST:

Om 7 uur 's ochtends liggen de jongelui nog op een oor. Voor het op dat
tijdstip aan 'beste buurtbewoners/kameraden' beloofde 'verzetsontbijtje'
is het de actievoerders nog te vroeg. Het is herfst; buiten donker, nat en
koud.

Pas tegen half 9 komt er beweging in 'Biko19', het kraakpand aan het Steve
Bikoplein in de Amsterdamse Transvaalbuurt. Het pand dreigt die dag,
afgelopen dinsdag, te worden ontruimd. Van de wijkagent hadden de krakers
de voorgaande avond, dus ruimschoots na de huis-aan-huis bezorgde
uitnodiging, vernomen dat het zo'n vaart niet zou lopen.

De spanning hangt niettemin in de lucht, na de geruchtmakende ontruimingen
van eind oktober, waarbij het Damrak, de loper van Centraal Station naar
De Dam, twee dagen lang moest worden afgesloten wegens taai verzet van
krakerszijde.

Langdurig gerommel achter de voordeur. Iemand heeft hoorbaar moeite de
zaak te ontgrendelen. Enkele minuten later vergt het kraakster Julia (25)
opnieuw de nodige inspanning om de bouwstempel, een lange, verstelbare
ijzeren paal, weer op z'n plaats terug te krijgen tussen deur en trap.

Boven, tweehoog, is het helemaal jaren zeventig. Drie studenten uit de
provincie hebben zich er na enig geweld met de koevoet gehuisvest, omdat
een normaal onderkomen voor beginners inde hoofdstad bijna onvindbaar dan
wel onbetaalbaar is. Ze zitten gezellig voor de kachel, op een
driezitsbank uit oma's tijd en leggen hun woonsituatie uit. Kraker Nico
(23) zet een bord met pannenkoeken op tafel. Irene (26) uit Drente schenkt
koffie.

Aan de voorgevel hebben ze een bordje bevestigd, waarin wordt uitgelegd
waarom de drie etages zijn gekraakt. Het pand veranderde telkens van
eigenaar en niemand die zich bekommerde om het dringend noodzakelijke
onderhoud. De appartementen bleven onbewoond, onbelemmerde speculatie,
mogelijk witwassen, was het oogmerk van de handelaren. 'Biko19' kreeg van
de krakers zelfs een uitputtend gedocumenteerde website.

In de loop van de ochtend melden zich meer belangstellenden voor het
verzetsontbijt. Geen enkele buurtbewoner, maar krakers van heinde en ver,
van wie een enkeling nog in de veronderstelling verkeert dat er een
ontruiming op komst is, dus een confrontatie met de Mobiele Eenheid.
Plotseling staat het huis helemaal vol en is iedereen klaarwakker. Van
bivakmutsen geen spoor.

Kraken, zoals het hoort.

Een van de aanwezigen, 'kraker Jan', is de ideoloog, 'arbeid en actie'.
Geduldig legt hij uit dat ook anno 2007 de kraakbeweging nog steeds
noodzakelijk is. Ogenschijnlijk is de leegstand minder schrijnend dan
pakweg twintig jaar geleden, maar dat beeld is volgens hem vertekend door
de duizenden antikraakwachters, veelal jonge woningzoekenden, die via
commerciële bemiddelingsbureaus tijdelijk een leegstaande woning bewonen.
Hele gezinnen hebben op die manier een onzeker onderdak gevonden.

Waakhond

Hij noemt het flexwonen. 'Dat is in Nederland een nieuwe vorm van wonen.
Je hebt nog steeds niets voor jezelf. Nog steeds geen huis'. Afgezien van
de functie als waakhond tegen het aanhoudende gegoochel met vastgoed - het
SPOK, het Speculatie Onderzoek Kollektief van de krakers brengt nauwkeurig
in kaart hoe stelselmatig talrijke huizen binnen enkele dagen op
onnavolgbare wijze en tegen snel oplopende prijzen verwisselen van
eigenaar - vormen krakers volgens Jan onmiskenbaar de stok achter de deur
tegen leegstand in tijden van woningnood.

Jan ten Hoopen, Kamerlid van het CDA, ziet dat anders. Hij is de man die,
zoals het lijkt, een Kamermeerderheid mobiliseert voor een algeheel
kraakverbod. Drie jaar geleden deed hij het ook al, zonder enig gevolg.

Ten Hoopen: 'U hebt uw auto drie maanden ongebruikt voor de deur staan.
Ineens ziet u iemand anders met uw auto door de straat rijden. Dat vindt u
beslist raar. Met huizen is het net zo. Na twaalf maanden neemt iemand je
leegstaande huis af. Als je vervolgens binnenkomt in je eigen huis, word
je vervolgd wegens huisvredebreuk. Je huis blijkt niet langer verzekerd.
Dat is raar. Je blijft van iemands spullen af. Het eigendomsrecht is een
van de grondrechten van de democratische rechtsstaat. Kraken is uit de
tijd.'

Nadrukkelijk, zegt Ten Hoopen, zal een kraakverbod gepaard moeten gaan met
wettelijke maatregelen, die het gemeenten mogelijk maken zelf op te treden
tegen leegstand en verloedering. Bijvoorbeeld door na twaalf maanden
leegstand het gebruikersrecht van de eigenaar te vorderen en de
leegstaande ruimte tijdelijk toe te wijzen aan woningzoekenden. Dat kan nu
ook al, maar het moet nog rigoureuzer en fijnmaziger.

'Hopeloos', reageert een dag later een anonieme medewerker van SPOK. Met
verwijzing naar de naam van het CDA-Kamerlid stelt deze
kraker/speculatieresearcher dat het stadsbestuur in Nederland al voldoende
vorderingsinstrumenten heeft voor het bestrijden van leegstand. 'Er wordt
tegenwoordig wat meer gehandhaafd, maar in de praktijk blijkt dat kraken
noodzakelijk blijft.'

En daarom houden de krakers in Amsterdam onverminderd vast aan het
wekelijkse spreekuur, een in verschillende stadsdelen plaatsvindende
informatiebijeenkomst, waar woningzoekenden de weg wordt gewezen naar een
langer dan twaalf maanden leegstaande woning, de minimale termijn die
geldt om straffeloos te kunnen kraken. Een advocatenlijst voor gratis
juridische bijstand behoort tot de standaarduitrusting.

Nationaliteiten spelen geen rol. Kraker Jan: 'Tien jaar geleden waren hier
veel Zwitsers. Nu zijn het Polen en andere mensen uit Oost-Europa. Grenzen
kennen wij niet. Zoals bekend zijn grenzen een uitvinding van het
kapitalisme. Overigens wordt in alle landen gekraakt, ook in landen waar
het streng is verboden. Kraken moet, zolang het eigendom van grond en
woningen ongelijk is verdeeld en veel mensen er helemaal geen toegang toe
hebben.'

Het klinkt vertrouwd.

Weer een dag later, het is inmiddels donderdag, hebben zo'n veertig
krakers zich verzameld in het stadhuis. Hier blijkt dat de tijden
definitief zijn veranderd.

'Kraker Jan' heet ineens 'de heer J. Cafard', en samen met 'de heren E. de
Zwart, Mastenbroek en D. Cohen' is hij door de raadsgriffie ingeschreven
als inspreker in het 'vragenhalfuur publiek' bij de raadscommissie
Algemene Zaken. De bedoeling is dat ze burgemeester Job Cohen en de
aanwezige politietop ter verantwoording roepen over kwalijke
ontruimingspraktijken. De krakers worden beschuldigd van poging tot
doodslag. Kamerlid Ten Hoopen spreekt zelfs van poging tot moord.

Al enkele dagen verspreiden de krakers foto's waaruit moet blijken dat zij
niet, zoals de politie beweert, recent ontruimde panden hadden verbouwd
tot een dodelijke val voor de mobiele eenheid.

Hoofdcommissaris Bernard Welten en zijn adjudanten zitten er ontspannen
bij in de raadszaal, wetende waarmee zij de krakers en raadsleden zo
direct, na de inspraakronde van de krakers, zullen confronteren.

Cafard, De Zwart, Mastenbroek en D. Cohen krijgen ruimschoots de
gelegenheid hun gal te spuwen over weerzinwekkend machtsmisbruik van de
politie en de ongebreidelde, door de overheid getolereerde speculatie op
de vastgoedmarkt ten koste van woningzoekenden. Een buitenlandse kraker
zou ook nog eens geheel ten onrechte in vreemdelingendetentie zijn
geplaatst.

Dan krijgt politiecommissaris Schönfeld het woord. Op de muur van de
raadszaal presenteert hij een diashow die bedoeld is de krakers in te
peperen dat het met de tolerantie voorgoed voorbij is.

Alsof er nooit een Vondelstraat is geweest, een Lucky Luik of een Grote
Keizer - ontruimingen die destijds leidden tot rellerige taferelen in de
Amsterdamse binnenstad - schildert Schönfeld de volgens hem geraffineerde
en arglistige manier waarop de krakers in maart dit jaar een pand aan de
Bilderdijkstraat hadden voorzien van jerrycans vol met benzine en
alkylethoxilaten. Dat explosief mengsel had 'volgens het Nederlands
Forensisch Instituut' gemakkelijk tot rampen had kunnen leiden,indien de
slijptol van de politie te veel had gevonkt.

Verder was in de Kerkstraat de dakconstructie op scherp gezet, waardoor de
ontruimende politie op 30 oktober zo maar onder het puin bedolven had
kunnen worden.

Barricade

De politieofficier heeft tevens de herkomst paraat van de arrestanten die
op 30 oktober in een pand werden aangetroffen achter een barricade van aan
elkaar gelaste beddenspiralen, verwarmingselementen en opeen gestapelde
autobanden met 'doppen van colaflessen die het ons moeilijk moeten maken
om er doorheen te zagen': drie Nederlanders, een Engelsman, een Duitser,
een Fransman, een Canadees, een Ier, twee Denen en een onbekende
vreemdeling.

Kraken goes global wil Schönfeld maar zeggen.

De Amsterdamse politici zijn zonder uitzondering ontzet. 'Verbijsterende
beelden', zegt Frank de Wolf namens de grootste partij van de hoofdstad,
de PvdA. De coalitiepartners van GroenLinks - ook zij lijken de
rupsvoertuigen van het leger en de brandende trams bij de ontruimingen van
vroeger vergeten - zeggen dat het zo niet langer kan. De SP is eveneens
onthutst, om over de VVD ('dit is crimineel') en het CDA maar te zwijgen.

De Amsterdamse roerganger van GroenLinks, Maarten van Poelgeest, ooit
studentenleider, thans wethouder grondzaken, adviseerde de krakers eerder
dit jaar op tv lege kantoorpanden te kraken. Thans zegt zijn
fractievoorzitter Judith Sargentini: 'De kraakbeweging moet haar
zelfreinigend vermogen tonen. Ik schrik van die beelden. En panden moeten
jullie niet aan gort helpen, zelfs niet als ze van een speculant zijn.'

Job Cohen, de burgemeester, is in alle staten. 'Vierkant' staat hij achter
de politie, die volgens hem 'schandelijk' door de krakers wordt
beschuldigd.

Het verwachte rumoer op de in overwegend zwart gestoken publieke tribune
blijft uit. Insprekers De Zwart, Cafard, Mastenbroek en D. Cohen krijgen
de gelegenheid om de beschuldigingen van de politiecommissaris te pareren.

De Zwart spreekt over 'absolute fotoshops' en 'misleidende politiefoto's'.
In de Kerkstraat was er helemaal geen sprake van een boobytrap. De
bedoeling was juist om de agenten door middel van een bewegingsmelder, een
klosje garen, een brandblusser en een transformator voor speelgoedtreinen
op enkele ludieke stofwolken te trakteren. Bovendien, aldus een
begeleidende schriftelijke verklaring van de krakers: 'In een boobytrap
kun je niet wonen.'

Kraker De Zwart moet bekennen dat hij er niet bij was. De kameraden die
hem de krakersversie vertelden zijn niettemin 'honderd procent
betrouwbaar'.

Kraker Cafard meent dat de jerrycans in de Bilderdijkstraat in maart net
zo goed geplaatst kunnen zijn door bouwvakkers die in dienst zijn van de
eigenaar, 'een vastgoedspeculant en houder van een coffeeshop, bij wie de
politie een inval deed wegens wapenbezit'. Ook hij was er overigens niet
bij.

Alleen de krakers Mastenbroek en D. Cohen erkennen schoorvoetend, en niet
dan nadat burgemeester Cohen hen streng ondervraagt, dat zij zelf nooit zo
tekeer zouden gaan als de politiebeelden doen vermoeden. 'Dank u, neef',
zegt burgemeester Cohen tegen zijn naamgenoot.

Kraker Mastenbroek verzekert het advies van de gemeenteraad 'mee te
nemen'. Ook hij wordt bedankt. De overige krakers horen tot hun schrik dat
de burgemeester graag een advies van de VVD overneemt: 'Wat mij betreft,
wordt de schade aan de panden verhaald op de krakers.'

Er is donderdag nog een andere inspreker: John Gregory, een Engelsman die
in de jaren negentig met zijn Thaise echtgenote een monumentaal pandje
kocht in de Korte Leidsedwarsstraat, nabij het Leidseplein. Een deel van
zijn huis, waarmee hij te lang wachtte met opknappen, is afgelopen zomer,
na een consult op het kraakspreekuur, in bezit genomen door een zwangere
vrouw uit Polen en haar Poolse vriend.

Beiden zijn weer verdwenen.

Inmiddels fungeert het gekraakte deel van Gregory's pand als goedkoop
hotel voor een wisselend gezelschap uit Oost-Europa, vooral Polen en
Slovenen. Buurtgenoten zijn solidair met de familie Gregory en trekken aan
de bel bij de Poolse ambassade.

Gregory maakt een gebroken indruk. In Den Haag heeft Jan ten Hoopen de
kraak van Gregory's huis ('meer dan schandalig') in stelling gebracht als
nieuw argument voor een wettelijk kraakverbod. De Amsterdamse VVD blijft
aandringen om de Polen er nog deze week uit te gooien.

Inspreker Cafard, 'kraker Jan', voelt de bui hangen, evenals Emma Zwart,
de advocaat van de Poolse krakers, die zich onbereikbaar houdt voor een
toelichting op deze lastig te volgen kraakactie van haar cliënten. Cafard,
donderdag tegen de gemeenteraad: 'Wij werken aan een oplossing.'

Even later, buiten het stadhuis, hebben de krakers weer moed gevat. Ze
spreken als vanouds anoniem en voorzien een gouden toekomst. Een van hen:
'Het klimaat is voor ons nu wat guur. Maar let op als over een paar jaar
al die yuppen hun veel te dure hypotheek op die veel te duur gekochte
appartementen niet meer kunnen betalen. Staan ze allemaal op straat en
zoeken een woning. Verboden of niet, dat wordt kraken!'

Volkskrant 10-11-2007

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [13 Nov 17:00u]: 260 abonnees + 424 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Tue Nov 13 17:04:13 2007