[kraken] Volkskrantstuk

Auteur: <ankerman@deds.nl>
Datum: 12 nov 2007 21:39 uur

De Volkskrant 10-11-2007

Een noodzakelijk kwaad

In de Tweede Kamer is mogelijk een meerderheid te vinden voor een verbod
op het kraken van woningen. En zeker na de gewelddadige
ontruimingen in Amsterdam. Toch bestaat de 'oude' kraker ook nog steeds.
Hij noemt zich flexwoner.

Door Willem Beusekamp

Om 7 uur's ochtends liggen
de jongelui nog op
een oor. Voor het op
dat tijdstip aan 'beste
buurtbewoners/kameraden'
beloofde 'verzetsontbijtje'
is het de actievoerders nog te
vroeg. Het is herfst; buiten donker,
nat en koud.
Pas tegen half 9 komt er beweging
in 'Biko9', het kraakpand aan
het Steve Bikoplein in de Amsterdamse
Transvaalbuurt. Het pand
dreigt die dag, afgelopen dinsdag,
te worden ontruimd. Van de wijkagent
hadden de krakers de voorgaande
avond, dus ruimschoots
na de huis-aan-huis bezorgde uitnodiging,
vernomen dat het zo'n
vaart niet zou lopen.
De spanning hangt niettemin in
de lucht, na de geruchtmakende
ontruimingen van eind oktober,
waarbij het Damrak, de loper van
Centraal Station naar De Dam,
twee dagen lang moest worden afgesloten
wegens taai verzet van
krakerszijde.
Langdurig gerommel achter de
voordeur. Iemand heeft hoorbaar
moeite de zaak te ontgrendelen.
Enkele minuten later vergt het
kraakster Julia (25) opnieuw de nodige
inspanning om de bouwstempel,
een lange, verstelbare ijzeren
paal, weer op z'n plaats terug
te krijgen tussen deur en trap.
Boven, tweehoog, is het helemaal
jaren zeventig. Drie studenten
uit de provincie hebben zich er
na enig geweld met de koevoet gehuisvest,
omdat een normaal onderkomen
voor beginners in de
hoofdstad bijna onvindbaar dan
wel onbetaalbaar is. Ze zitten gezellig
voor de kachel, op een driezitsbank
uit oma's tijd en leggen
hun woonsituatie uit. Kraker Nico
(23) zet een bord met pannenkoeken
op tafel. Irene (26) uit Drente
schenkt koffie.
Aan de voorgevel hebben ze een
bordje bevestigd, waarin wordt
uitgelegd waarom de drie etages
zijn gekraakt. Het pand veranderde
telkens van eigenaar en niemand
die zich bekommerde om
het dringend noodzakelijke onderhoud.
De appartementen bleven
onbewoond, onbelemmerde
speculatie, mogelijk witwassen,
was het oogmerk van de handelaren.
'Biko9' kreeg van de krakers
zelfs een uitputtend gedocumenteerde
website.
In de loop van de ochtend melden
zich meer belangstellenden
voor het verzetsontbijt. Geen enkele
buurtbewoner, maar krakers
van heinde en ver, van wie een enkeling
nog in de veronderstelling
verkeert dat er een ontruiming op
komst is, dus een confrontatie met
de Mobiele Eenheid. Plotseling
staat het huis helemaal vol en is iedereen
klaarwakker. Van bivakmutsen
geen spoor.
Kraken, zoals het hoort.
Een van de aanwezigen, 'kraker
Jan', is de ideoloog, 'arbeid en actie'.
Geduldig legt hij uit dat ook
anno 2007 de kraakbeweging nog
steeds noodzakelijk is. Ogenschijnlijk
is de leegstand minder
schrijnend dan pakweg twintig
jaar geleden, maar dat beeld is volgens
hem vertekend door de duizenden
antikraakwachters, veelal
jonge woningzoekenden, die via
commerciële bemiddelingsbureaus
tijdelijk een leegstaande woning
bewonen. Hele gezinnen hebben
op die manier een onzeker onderdak
gevonden.

Waakhond

Hij noemt het flexwonen. 'Dat is in
Nederland een nieuwe vorm van
wonen, je hebt nog steeds niets
voor jezelf. Nog steeds geen huis'.
Afgezien van de functie als waakhond
tegen het aanhoudende gegoochel
met vastgoed - het SPOK,
het Speculatie Onderzoek Kollektief
van de krakers brengt nauwkeurig
in kaart hoe stelselmatig
talrijke huizen binnen enkele dagen
op onnavolgbare wijze en tegen
sneloplopende prijzen verwisselen
van eigenaar - vormen krakers
volgens Jan onmiskenbaar de
stok achter de deur tegen leegstand
in tijden van woningnood.
Jan ten Hoopen, Kamerlid van
het CDA, ziet dat anders. Hij is de
man die, zoals het lijkt, een Kamermeerderheid
mobiliseert voor een
algeheel kraakverbod. Drie jaar geleden
deed hij het ook al, zonder
enig gevolg.
Ten Hoopen: 'U hebt uw auto
drie maanden ongebruikt voor de
deur staan. Ineens ziet u iemand
anders met uw auto door de straat
rijden. Dat vindt u beslist raar. Met
huizen is het net zo. Na twaalf
maanden neemt iemand je leegstaande
huis af. Als je vervolgens
binnenkomt in je eigen huis, word
je vervolgd wegens huisvredebreuk.
Je huis blijkt niet langer verzekerd.
Dat is raar. je blijft van iemands
spullen af. Het eigendomsrecht
is een van de grondrechten
van de democratische rechtsstaat.
Kraken is uit de tijd.'
Nadrukkelijk, zegt Ten Hoopen,
zal een kraakverbod gepaard moeten
gaan met wettelijke maatregelen,
die het gemeenten mogelijk
maken zelf op te treden tegen leegstand
en verloedering. Bijvoorbeeld
door na twaalf maanden
leegstand het gebruikersrecht van
de eigenaar te vorderen en de leegstaande
ruimte tijdelijk toe te wijzen
aan woningzoekenden. Dat
kan nu ook al, maar het moet nog
rigoureuzer en fijnmaziger.
'Hopeloos', reageert een dag later
een anonieme medewerker
van SPOK. Met verwijzing naar de
naam van het CDA-Kamerlid stelt
deze kraker/speculatieresearcher
dat het stadsbestuur in Nederland
al voldoende vorderingsinstrumenten
heeft voor het bestrijden
van leegstand. 'Er wordt tegenwoordig
wat meer gehandhaafd,
maar in de praktijk blijkt dat kraken
noodzakelijk blijft.'
En daarom houden de krakers in
Amsterdam onverminderd vast
aan het wekelijkse spreekuur, een
in verschillende stadsdelen plaatsvindende
informatiebijeenkomst,
waar woningzoekenden de weg
wordt gewezen naar een langer
dan twaalf maanden -leegstaande
woning, de minimale termijn die
geldt om straffeloos te kunnen
kraken. Een advocatenlijst voor
gratis juridische bijstand behoort
tot de standaarduitrusting.
Nationaliteiten spelen geen rol.
Kraker Jan: Tien jaar geleden waren
hier veel Zwitsers. Nu zijn het
Polen en andere mensen uit Oost-
Europa. Grenzen kennen wij niet.
Zoals bekend zijn grenzen een uitvinding
van het kapitalisme. Overigens
wordt in alle landen gekraakt,
ook in landen waar het
streng is verboden. Kraken moet,
zolang het eigendom van grond
en woningen ongelijk is verdeeld
en veel mensen er helemaal geen
toegang toe hebben.'
Het klinkt vertrouwd.
Weer een dag later, het is inmiddels
donderdag, hebben zo'n veertig
krakers zich verzameld in het
stadhuis. Hier blijkt dat de tijden
definitief zijn veranderd.
'Kraker jan' heet ineens 'de heer J. Cafard', en samen met 'de heren
E. de Zwart, Mastenbroek en D. Cohen'
is hij door de raadsgriffie ingeschreven
als inspreker in het
'vragenhalfuur publiek' bij de
raadscommissie Algemene Zaken.
De bedoeling is dat ze burgemeester
Job Cohen en de aanwezige politietop
ter verantwoording roepen
over kwalijke ontruimingspraktijken.
De krakers worden beschuldigd
van poging tot doodslag.
Kamerlid Ten Hoopen spreekt
zelfs van poging tot moord.
Al enkele dagen verspreiden de
krakers foto's waaruit moet blijken
dat zij niet, zoals de politie be-
weerd, recent ontruimde panden
hadden verbouwd tot een dodelij-
ke val voor de mobiele eenheid.
Hoofdcommissaris Bernard Welten
en zijn adjudanten zitten er
ontspannen bij in de raadszaal,
wetende waarmee zij de krakers
en raadsleden zo direct, na de inspraakronde
van de krakers, zullen
confronteren.
Cafard, De Zwart, Mastenbroek
en Cohen krijgen ruimschoots
de gelegenheid hun gal te spuwen
over weerzinwekkend machtsmisbruik
van de politie en de ongebreidelde,
door de overheid getolereerde
speculatie op de vastgoedmarkt
ten koste van woningzoekenden.
Een buitenlandse kraker
zou ook nog eens geheel ten
onrechte in vreemdelingendetentie
zijn geplaatst.
Dan krijgt politiecommissaris
Schönfeld het woord. Op de muur
van de raadszaal presenteert hij
een diashow die bedoeld is de krakers
in te peperen dat het met de
tolerantie voorgoed voorbij is.
Alsof er nooit een Vondelstraat is
geweest, een Lucky Luik of een Grote
Keizer - ontruimingen die destijds
leidden tot rellerige taferelen
in de Amsterdamse binnenstad -
schildert Schönfeld de volgens
hem geraffineerde en arglistige
manier waarop de krakers in
maart dit jaar een pand aan de Bilderdijkstraat
hadden voorzien van
jerrycans vol met benzine en alkylethoxilaten.
Dat explosief mengsel
had Volgens het Nederlands Forensisch
Instituut gemakkelijk tot
rampen had kunnen leiden indien
de slijptol van de politie te veel had
gevonkt.
Verder was in de Kerkstraat de
dakconstructie op scherp gezet,
waardoor de ontruimende politie
op 30 oktober zo maar onder het
puin bedolven had kunnen worden.

Barricade
De politieofficier heeft tevens de
herkomst paraat van de arrestanten
die op 30 oktober in een pand
werden aangetroffen achter een barricade
van aan elkaar gelaste radiatoren:

drie Nederlanders, een Engelsman,
een Duitser, een Fransman,
een Canadees, een Ier, twee Denen
en een onbekende vreemdeling.
Kraken goes global wil Schönfeld
maar zeggen.
De Amsterdamse politici zijn
zonder uitzondering ontzet. 'Verbijsterende
beelden', zegt Frank de
Wolf namens de grootste partij
van de hoofdstad, de PvdA. De coa-
litiepartners van GroenLinks - ook
zij lijken de rupsvoertuigen van
het leger en de brandende trams
bij de ontruimingen van vroeger
vergeten - zeggen dat het zo niet
langer kan. De SP is eveneens onthutst,
om over de VVD ('dit is crimineel')
en het CDA maar te zwijgen.
De Amsterdamse roerganger
van GroenLinks, Maarten van Poelgeest,
ooit studentenleider, thans
wethouder grondzaken, adviseerde
de krakers eerder dit jaar op tv
lege kantoorpanden te kraken.
Thans zegt zijn fractievoorzitter
Judith Sargentini: 'De kraakbeweging
moet haar zelfreinigend vermogen
tonen. Ik schrik van die
beelden. En panden moeten jullie
niet aan gort helpen, zelfs niet als
ze van een speculant zijn.'

Job Cohen, de burgemeester, is
in alle staten. 'Vierkant' staat hij
achter de politie, die volgens hem
'schandelijk' door de krakers
wordt beschuldigd.
Het verwachte rumoer op de in
overwegend zwart gestoken publieke
tribune blijft uit. Insprekers
De Zwart, Cafard, Mastenbroek en
D. Cohen krijgen de gelegenheid
om de beschuldigingen van de politiecommissaris
te pareren.
De Zwart spreekt over 'absolute
fotoshops' en 'misleidende politiefoto's'.
In de Kerkstraat was er helemaal
geen sprake van een boobytrap.
De bedoeling was juist om de
agenten door middel van een bewegingsmelder, een
klosje garen, een brandblusser en een transformator
voor speelgoedtreinen op
enkele ludieke stofwolken te trakteren.

Bovendien, aldus een begeleidende
schriftelijke verklaring
van de krakers: 'In een boobytrap
kun je niet wonen.'
Kraker De Zwart moet bekennen
dat hij er niet bij was. De kameraden
die hem de krakersversie vertelden
zijn niettemin 'honderd
procent betrouwbaar'.
Kraker Cafard meent dat de jerrycans
in de Bilderdijkstraat in maart
net zo goed geplaatst kunnen zijn
door bouwvakkers die in dienst
zijn van de eigenaar, 'een vastgoedspeculant
en houder van een coffeeshop,
bij wie de politie een inval
deed wegens wapenbezit'. Ook hij
was er overigens niet bij.
Alleen de krakers Mastenbroek
en D. Cohen erkennen schoorvoetend,
en niet dan nadat burgemeester
Cohen hen streng ondervraagt,
dat zij zelf nooit zo tekeer
zouden gaan als de politiebeelden
doen vermoeden. 'Dank u, neef,
zegt burgemeester Cohen tegen
zijn naamgenoot
Kraker Mastenbroek verzekert
het advies van de gemeenteraad
'mee te nemen'. Ook hij wordt bedankt.
De overige krakers horen
tot hun schrik dat de burgemeester
graag een advies van de VVD
overneemt: 'Wat mij betreft, wordt
de schade aan de panden verhaald
op de krakers.'
Er is donderdag nog een andere
inspreker: John Gregory, een Engelsman
die in de jaren negentig
met zijn Thaise echtgenote een
monumentaal pandje kocht in de
Korte Leidsedwarsstraat, nabij het
Leidseplein. Een deel van zijn huis,
waarmee hij te lang wachtte met
opknappen, is afgelopen zomer,
na een consult op het kraakspreekuur,
in bezit genomen door een
zwangere vrouw uit Polen en haar
Poolse vriend.
Beiden zijn weer verdwenen.
Inmiddels fungeert het gekraakte
deel van Gregorys pand als
goedkoop hotel voor een wisselend
gezelschap uit Oost-Europa,
vooral Polen en Slovenen. Buurtgenoten
zijn solidair met de familie
Gregory en trekken aan de bel bij
de Poolse ambassade.
Gregory maakt een gebroken indruk.
In Den Haag heeft Jan ten
Hoopen de kraak van Gregory's
huis ('meer dan schandalig') in
stelling gebracht als nieuw argument
voor een wettelijk kraakverbod.
De Amsterdamse VVD blijft
aandringen om de Polen er nog
deze week uit te gooien.
Inspreker Cafard, 'kraker Jan',
voelt de bui hangen, evenals
Emma Zwart, de advocaat van de
Poolse krakers, die zich onbereikbaar
houdt voor een toelichting
op deze lastig te volgen kraakactie
van haar cliënten. Cafard, donderdag
tegen de gemeenteraad: 'Wij
werken aan een oplossing.'
Even later, buiten het stadhuis,
hebben de krakers weer moed gevat.
Ze spreken als vanouds anoniem
en voorzien een gouden toekomst.
Een van hen: 'Het klimaat is
voor ons nu wat guur. Maar let op
als over een paar jaar al die yuppen
hun veel te dure hypotheek op die
veel té duur gekochte appartementen
niet meer kunnen betalen.
Staan ze allemaal op straat en
zoeken een woning. Verboden of
niet, dat wordt kraken!"

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [13 Nov 18:00u]: 260 abonnees + 424 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Tue Nov 13 17:20:20 2007