[kraken] Een hechte groep kunstkrakers

Auteur: <ouwesiem@squat.net>
Datum: 07 sep 2007 12:52 uur

Een hechte groep kunstkrakers ; 'Hier ben ik helemaal vrij en heb ik de
ruimte

HANNELOES PEN

Amsterdam - De kunstenaarskolonie Nieuw en Meer, aan het water van de
Nieuwe Meer, bestaat negentien jaar.

Op het terrein hebben bijna honderd kunstenaars van allerlei disciplines
hun atelier, sommigen al vanaf het prille begin.

Een portret van oud-krakers annex kunstenaars, inmiddels veertigers en
vijftigers, op een oud legerterrein.

Oud-kraker Buck trekt een groot schildersdoek weg, vanachter een paneel in
zijn eigen societeit: een oude loods waar hij domicilie houdt. Er komt een
waanzinnig groot tafereel a la de Nachtwacht tevoorschijn. Op het doek
staan dertien 'schutters' afgebeeld. Ruige types met baard en snor: Buck
en twaalf van zijn vrienden. Ze zitten op motoren, met speren en messen in
hun handen. Een van hen is gewapend met een bebloed slagersmes, waarmee
hij zojuist een varken heeft opengesneden. Op de achtergrond staat het
Muiderslot en vooraan staan Bucks hond en kat. "Ik wilde een
notarisportret. Het is alleen een beetje uit de hand gelopen. Mijn
vrienden vonden het wel leuk zo vereeuwigd te worden. We hebben uren staan
poseren." Buck is trots op het kunstwerk waar sommigen aanstoot aan nemen.
"Iedereen heeft zijn eigen runenteken," wijst hij. "Mijn teken staat voor
de vader, de god, de schepper."

Buck hoorde in de jaren tachtig bij de harde kern van de krakers van de
Conradstraat, waar het kledingmagazijn van het leger was gevestigd.
"Sommigen van ons hadden zich bij de ontruiming laten inlassen in de
kelder. Zelf was ik met een vriend op de liftschacht gekropen. Niemand
wist ervan. Toen plotseling brand uitbrak in ons pand konden we ons maar
ternauwernood redden," vertelt hij nog gepassioneerd.

Bucks soos zit in de achterste loods op het terrein. "Het is eigenlijk een
jeugdhonk. Maar er komen hier nooit jongeren. Het is meer voor oudere
jongeren. Een soort stichting de Moorkop voor types als Koos Koets van Van
Kooten en De Bie."

Op het terrein van de kunstenaars waren vroeger de kruitmagazijnen van het
leger gevestigd. De gebouwen dateren uit 1918 en maakten deel uit van de
Stelling van Amsterdam. In 1980 werd het gebouw door het leger verlaten.
Toen de krakers hun bolwerk aan de Conradstraat moest opgeven, viel hun
oog op het achterland langs de Ringvaart. "Ik voer er met mijn bootje
langs en zag ineens die oude kruitgebouwen staan. Het leek wel wat op de
Conradstraat."

De datum om het complex te kraken werd secuur gekozen: op 25 juni 1988,
tijdens de finale van het EK voetbal: Nederland tegen Rusland. Een kleine
groep krakers klom over het hek. In een mum van tijd werden de twee
magazijnen, de twee loodsen en vier personeelshuizen hun domein. Omdat de
groep krakers aanvankelijk niet zo heel groot was, werd een voorraad
kleding meegenomen. Door steeds andere kleren aan te trekken wekten de
krakers bij het leger de indruk dat ze met meer mensen waren.

"We hadden die dag uitgekozen omdat alle politiemensen in Amsterdam bezig
waren met het voetbalfeest," zegt maquettebouwer Onno de Lange, die ook
bij de groep hoorde en sindsdien met zijn gezin op het terrein woont. Hij
weet nog dat er twee partijen krakers waren. "Je had de nuchtere partij
van Robert de Moor, Rob ruimt op, en de club van Buck. We wilden wel
legaliseren, maar op verschillende manieren. Eerst betaalden we honderd
gulden de man, later kwam er een vierkantemeterprijs. Iedereen nam de
ruimte die hij nodig had. De een had meer nodig dan de ander."

Begin jaren negentig werden het 3,7 hectare grote terrein en opstallen
gelegaliseerd en ondergebracht in de stichting Nieuw en Meer. De
toenmalige rijksbouwmeester Kees Rijnboutt werd voorzitter van het eerste
bestuur. De belangen van de huurders werden behartigd door
huurdersvereniging Niks Minder.

Buck is nu voorzitter van de bouwcommissie. Hij houdt zich bezig met het
ecologisch oeverbeheer, de paddenpoel en de inheemse planten op het
terrein. "Het lijkt hier net alsof ik buiten woon. Ik voel me hier wel
goed. Ik heb overal gekraakt in de stad. Hier ben ik helemaal vrij en heb
ik de ruimte."

Erik Hobijn, machinebouwer en een van de oerkrakers, is heel content met
zijn stek. "Wat ik hier doe, kan ik niet doen in de stad. Als ik met mijn
vlammenwerper schiet, dan vallen in de stad de blaadjes van de bomen. Hier
komen de mensen met hun stoeltje naar buiten om te kijken, tot de overkant
van de Ringvaart aan toe. En als de buren ongerust zijn, dan drink ik een
wijntje met ze. Dan gaat het weer. En het is wel leuk met z'n allen. Als
kunstenaar ben je toch vaak in je eentje bezig. Dan is het leuk om bij
anderen in de buurt te zijn," zegt Hobijn, terwijl hij naar zijn wilde
venkel, frambozen en Japanse bramen kijkt. "Ter compensatie van mijn werk
met grote machines heb ik hier een tuintje." Hobijn was ook betrokken bij
de Conradstraat. "Wij wilden graag als groep verder."

In zijn atelier tegenover het tuintje staan zijn immense kunstwerken: een
brandende fontein, een vuurspuwend 'Dante-orgel' en een
'zelfmoordmachine'. In de hoek hangt de vuurspugende klok die vroeger in
de Roxy hing. De kunstenaar is druk bezig met zijn nieuwste uitvinding:
een explosieorgel. "Ik wil geluid gaan schieten en kaatsen."

Achter de loods van Hobijn is een klein woonwagenparkje. Bewoner Leon,
getooid met een grote leren ketting om zijn nek, opent nieuwsgierig de
deur van zijn woonwagen. Ervoor heeft hij een idyllisch tuintje gemaakt.
Maar Leon, zo blijkt al snel, heeft niet zo'n zin om te praten.

Bij een geimproviseerd podium verderop hangt een excuusbriefje van Leon
aan de natuur. Het gebied rond de woonwagens wordt elk jaar gebruikt voor
het Gipsy Jazz Festival Petit Samois en de toegestroomde bezoekers
vertrappen dan soms wat planten en dieren.

Een van de andere woonwagens is van kunstenares Riette Wanders. Ook zij
behoort tot de oude krakerskern. Na de Conradstraat kocht ze een oude
directiekeet en parkeerde die aanvankelijk op de Levantkade. "Ik ben nogal
rusteloos en dan is het heel prettig als je meteen buiten staat. Ik heb
altijd gekraakt. In Arnhem zat ik in een voormalig klooster. Ik ben zo'n
typische kunstkraker."

Ze heeft op verschillende plekken in de stad gezeten. "Ik had het liefst
meerdere plekken. Dat kun je neurotisch of romantisch noemen. Maar hier op
het terrein lagen altijd mijn paspoort en mijn onderbroeken." Als atelier,
waar haar kunstwerken zijn uitgestald, had ze de hele bovenverdieping van
een van de gebouwen van het kruitmagazijn. "Een grote ruimte. Ik was de
hele tijd aan het rolschaatsen. Al die ruimte maakte veel gretigheid los."

Onder haar nu uitgestalde kunst, in de 'binnenstraat': immens grote vilten
beren, een leeuw en houtskooltekeningen van onder meer neukende olifanten.
In een apart kamertje zitten vier herenpoppen in pak - maar zonder hoofd -
te vergaderen. Het Kienholzachtige tafereel is in opdracht van
Rijkswaterstaat gemaakt. Op de plek van het hoofd komen schermen.

Jeanine Theunissen, kunstenares, zit in tegenstelling tot Riette, met haar
atelier aan de 'Goudkust'. "Ik zat eerst in de binnenstraat, maar dat was
heel donker. Het was een kwestie van doorschuiven. Iemand ging weg en ik
kon daardoor hier naartoe."

Jeanine heeft enige tijd moeten wachten op een plekje op het terrein. Ze
moest ook door een zekere ballotage, vertelt ze. "Ik vertelde dat ik graag
wilde smeden. En er was nog geen smederij op het complex. Zodoende kon ik
op de wachtlijst blijven staan. Ik heb enige tijd gesmeed, maar nu maak ik
tekeningen met keramische koppen."

En tot nu toe bevalt de plek haar uitstekend. "Dat heeft ook een
praktische reden. Als ik een kolomboor nodig heb, of een keramiekoven dan
ga ik naar de buren. Vroeger werkte ik in de stad. Nou, dan kon ik echt
geen haakse slijper of cirkelzaag gebruiken. Hier geldt een ongeschreven
wet dat je altijd mag werken. Al is het midden in de nacht. Maar sinds er
kinderen zijn komen wonen, zijn er natuurlijk wel wat meer beperkingen."

In verschillende ateliers is te zien hoe kunstenaars een deel van de
werkruimte hebben moeten afstaan aan hun gezinsuitbreiding. Er zijn
provisorisch keukens, slaapkamers en woonkamers aangelegd. Hobijn is van
plan in de nok van het gebouw een nieuw woonhuis te maken. Ook De Lange
heeft een deel van zijn atelier moeten inleveren. "Wij woonden eerst in
West, maar ik moest steeds met de kinderen mee naar buiten. Hier hebben de
kinderen alle vrijheid. Ze kunnen overal naar toe. Alleen mogen ze van ons
nooit alleen het terrein af."

Een van de laatst gearriveerde kunstenaars is Sander van Deurzen. Hij
werkt op de begane grond. Het licht valt door de ramen van zijn atelier,
langs de muren staan zijn doeken. Op de grond ligt speelgoed waardoor hij
zich in zijn werk laat inspireren. "Ik schilderde eerst in een atelier in
een groot opgeknapt pand in Tilburg. De gangen waren daar schoongepoetst.
Het was me allemaal te klinisch. Er heerste ook helemaal geen werksfeer."

"Toen ik in Amsterdam kwam en dit zag, wist ik meteen: hier moet ik zijn.
Hier is romantiek. Nee, ik wil hier voorlopig niet meer weg."

'Als ik een kolom-boor nodig heb, ga ik naar de buren'

Kunstmarkt

Komend weekend wordt op het terrein Nieuw en Meer, gelegen tussen het
Nieuwe Meer en de Ringvaart, de markt Domweg gelukkig gehouden waar alle
kunstenaars zich presenteren met hun werk.

Er zijn vijftig kramen waar kunstenaars hun creaties en ideeen tonen, er
komen marktventers en muzikanten en er is gelegenheid om wat te eten en
drinken. Verder worden films en clips vertoond, en de ateliers zullen
geopend zijn.

De markt is zaterdag van 12 tot 20 uur en zondag van 11 tot 17 uur. Het
adres van het complex is Oude Haagseweg 51-173.

www.nieuwenmeer.nl

Buck bij het 'schuttersstuk' waarop hij met zijn motorvrienden staat
afgebeeld.

Jeanine Theunissen: 'Vroeger werkte ik in de stad. Nou, dan kon ik echt
geen haakse slijper of cirkelzaag gebruiken.'

Kunstenaar Pieter van Schelt bezig aan een project voor Het Dolhuis in
Haarlem.

Riette Wanders tussen haar vilten beren.

Het Parool 06-09-2007

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [07 Sep 13:00u]: 254 abonnees + 421 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Fri Sep 07 11:02:04 2007