[kraken] 10 keer Robodock

Auteur: <ouwesiem@squat.net>
Datum: 17 sep 2007 21:35 uur

Tien keer Robodock

Amsterdam - Een enorme arm, een vuurspuwend monster en een vuurwerkorgel.
Op het Amsterdamse festival Robodock zijn van 19 tot en met 22 september
allerlei spectaculaire machinale kunstwerken te zien, horen en beleven.
Het is de tiende keer dat Maik ter Veer Robodock organiseert. Wat begon
als een klein evenement in de Amsterdamse Silo, is nu een meerdaags
festival op het terrein van de NDSM-werf. Tijd dus voor een overzicht:
tien keer Robodock.

Zie ook: Tien jaar Robodock in foto's

Kraakpand
Robodock begon tien jaar geleden als een culturele zelfverdediging op het
ADM-terrein "nadat een criminele eigenaar met zwaar geweld het gekraakte
ADM-terrein poogde te ontruimen", aldus één van de Robodockers van het
eerste uur.

Daar maakten kunstenaars van onder andere sloopafval nieuwe kunstwerken.
“We wilden laten zien dat door de maatschappij afgeschreven materialen nog
uitstekend geschikt kunnen zijn”, vertelt Maik ter Veer, directeur van
Robodock. Hij maakte gebruik van leegstaande industriële gebouwen, die
door kunstenaars werden omgevormd tot vrijplaatsen.

Hij werd vooral aangetrokken door de gebouwen zelf. “Ik ben een enorme fan
van oude industriële panden. We zijn in 1998 begonnen in de Silo en daar
heb ik echt de klap van de molen gekregen. Het is mooi om te
experimenteren met deze krachten en werkplaatsen. Ik zie overal duizenden
mogelijkheden.”

Sinds 1998 is het festival ieder jaar gegroeid. De laatste drie jaar is
het zelfs een professionele organisatie geworden. “We moeten wel. Er staan
momenteel 140 mensen op de loonlijst”, aldus Ter Veer. “We zijn uniek in
de wereld . Een ander festival wat er enigszins op lijkt is Burning Man in
de Verenigde Staten, met als groot verschil dat wij midden in de stad
zitten en zij in de woestijn.”

Kunstenaars
Er werken 600 kunstenaars mee aan het festival. Ze komen uit de hele
wereld en het zijn bijna allemaal professionals die het hele jaar niets
anders doen dan nieuwe dingen maken van oud materiaal, met behulp van veel
nieuwe technieken.

Ze zijn ook allemaal gespecialiseerd in machinekunst en hebben vaak al
bijzondere creaties op hun naam staan. Sommige groepen nemen hun eigen act
mee – vaak bestaande uit enkele zeecontainers. Zij reizen hiermee de hele
wereld over.

Daarnaast zijn er kunstenaars die speciaal voor Robodock nieuwe creaties
bedenken. Dat gebeurt vaak ter plekke, omdat het heel erg afhankelijk is
van de beschikbare materialen. Zij kunnen gebruik maken van alles dat de
organisatie in de loop van het jaar heeft weten te verzamelen van met name
sloopbedrijven.

Recycling
Alle materialen die de kunstenaars gebruiken zijn tweedehands. Net als de
omgeving – een vervallen oude loods waar overal de ijzeren buizen te zien
zijn door het licht dat schijnt door de kleine raampjes in de grote
laaddeuren en het zeil waarmee het dak is dichtgemaakt – is alles
industrieel en afgedankt.

Voor het festival gaan mensen speciaal op zoek naar bijzondere materialen.
Sloopbedrijven lenen daarnaast veel schroot uit. Dat mogen alle
medewerkers naar eigen inzicht gebruiken, op voorwaarde dat het naderhand
weer wordt teruggegeven.

De medewerkers hebben ongeveer een maand de tijd om alles in elkaar te
zetten. In de weken voor Robodock staan overal in de loods mensen met
lasapparaten, slijptollen en bouwkranen. De herrie van staal dat op beton
valt, klinkt door de hele ruimte. In de hal staan auto’s en caravans, maar
door de grootte lijken ze niet veel groter dan lego-steentjes.

“In die weken zie je een droomwereld ontstaan van bouwafval. Deze
creativiteit hoort bij het festival, je weet nooit welk materiaal je vindt
en wat je er mee kan maken. Zeker is wel dat het altijd bijzonder en uniek
is.”

Zo staat er dit jaar een letterlijke pianobar: iemand heeft ongeveer tien
afgedankte piano’s op de kop weten te tikken. Deze zijn op een rails
gemonteerd, zodat ze rond kunnen draaien. Zo kunnen bezoekers piano spelen
terwijl ze wat drinken. Dat vind je verder nergens! Dat kan alleen op
Robodock.”

Hip
Op het festival ontstaan uiteenlopende ideeën voor allerlei dingen. Niet
alleen de kunstwerken worden namelijk voor Robodock gecreëerd, maar ook de
bars, toiletten en de loketten. “Doordat we nog steeds werken als een
vrijplaats, worden de mensen gestimuleerd tot het plafond te gaan, alles
uit zichzelf te halen en met bijzondere dingen te komen.”

“Door het materiaal en de vrijheid die de artiesten krijgen, ontstaan hier
steeds weer fantastische, unieke en creatieve dingen. Vaak worden onze
inventies ook door anderen overgenomen. Ik zie regelmatig ontwerpen terug
op andere beurzen die op Robodock zijn ontstaan.”

Dit geldt ook voor de locaties. “We hebben de NDSM-werf nu zo hip gemaakt,
dat het voor onszelf te duur wordt om door te kunnen gaan. Het wordt onder
onze kont vandaan verkocht. Zo gaat het altijd; dit is met de Silo ook
gebeurd. Dat was niets voor wij er kwamen, terwijl in het laatste jaar
100.000 mensen van deze plek konden genieten. Nu is de grond verkocht en
staan er huizen, waardoor maar een klein, select groepje van de locatie
gebruik kan maken.

Ervaring
Veel medewerkers van Robodock zijn zeer ervaren kunstenaars en technici,
die al jaren in deze branche werken. “Er zit hier echt heel veel kennis en
dat wordt allemaal onderling uitgewisseld”, weet Ter Veer.

“Robodock is ook uit zeventig Nederlandse festivals benoemd tot het beste
festival voor het ontwikkelen van talent. Dat komt doordat de kunstenaars
veel vrijheid krijgen, letterlijk en figuurlijk. In deze grootstedelijke
vrijruimte gelden onze regels.”

“Wij zeggen tegen niemand wat ze moeten doen. We laten ze kiezen, waardoor
ze veel gemotiveerder zijn. Daarnaast pushen we ze om zo veel mogelijk uit
zichzelf te halen. Dat kan ook doordat er mensen rondlopen die al hun hele
leven werken met machinekunst. Zij kunnen iedereen helpen en ieder
technisch mankement oplossen.”

“De sfeer van gezamenlijke vrije ruimte, vrije ontwikkeling en vrije
kennisuitwisseling. En iedereen is gelijk. Kunstenaars staan hier niet op
een voetstuk, het is redelijk plat in zijn organisatie geen pyramide met
de directeur bovenaan.

Waardering
De organisatie heeft in de afgelopen tien jaar constant moeten strijden om
haar voortbestaan. De afgelopen jaren lukt dat steeds beter, omdat er
waardering is gekomen vanuit diverse landelijke fondsen, gesteund door
HGIS, een samenwerking tussen OC&W en het ministerie van Buitenlands
Zaken. Vooral omdat het programma zo uniek is dit jaar.

“Dat zie ik echt als een pluim. Ik vind het alleen jammer dat het bij de
gemeente Amsterdam altijd een stukje moeilijker gaat, al dragen zij ook
wel wat bij. Het is toch gek dat de Nederlandse overheid Robodock ziet als
landsbelang, terwijl Amsterdam er zo weinig aan doet. We zetten wel de
stad op de kaart, ook in het buitenland. Want we hebben veel interesse uit
het buitenland.”

Ritme en Tijd; tien jaar transformatie
Het multidisciplinaire vierdaagse festival brengt al jaren internationale
grootheden op het gebied van kunst en technologie samen. Speciaal voor
deze jubileumeditie is een programma samengesteld met internationale
‘state of the art’ projecten die nergens anders in Europa te zien zullen
zijn.

Ter Veer is vooral enthousiast over het Large Hot Pipe Organ. Dit
bijzondere instrument is al eerder in Amsterdam op Robodock geweest en
volgens de directeur kan niemand dit zijn ontgaan.

“Het is in heel Amsterdam en omgeving te horen.” Het is dit jaar de
openingsceremonie en sluit volgens de oprichter aan bij het thema van de
stad Amsterdam, ‘Feel the rythm’. “Bij Robodock ligt de nadruk echter meer
op het "feel" deel dan op het "ritme".” Wel ritmisch is een vuurorgel dat
met een keyboard wordt bespeeld. Het keyboard zorgt ervoor dat bij iedere
noot een nieuwe knal te horen is. "Dat klinkt als een concert van
explosies."

Een andere bijzondere act is volgens Ter Veer La Machine. “Daar ben ik
jaren mee bezig geweest en het is me eindelijk gelukt. Dit is een groep
die overal ter wereld schitterende projecten neerzet in de steden."

Zo hebben ze een enorme mechanische olifant door Antwerpen laten lopen.
"Ik ben toen gaan kijken, vond het fantastisch. De hele stad zinderde. Bij
ons komen ze met een Symphony Mechanic, muziekinstrumenten gemaakt van
machines die bespeeld gaan worden samen met klassiek geschoolde
muzikanten.”

Project Damwand
Een ander belangrijk project op Robodock is voor Ter Veer het Project
Damwand. Midden in de linker achterhoek van de enorme NDSM-werf staat een
mini-woning, helemaal gebouwd van damwanden. “Dit is onze toekomst, ons
eigen vastgoed”, vertelt Ter Veer terwijl een paar mannen druk bezig zijn
met het in elkaar lassen van de enorme stalen constructies.

“Dit is een schaalmodel van ons toekomstige kantoor. We willen namelijk
een vaste plek, we zijn klaar met dat gesol van continue nieuwe plekken
ontginnen. Maar het moet wel de vrijheid hebben om het naar eigen inzicht
te kunnen bouwen.

Over een of twee jaar is deze Docklandshal wellicht gesloopt en is er geen
overdekte ruimte meer. Wat er daarna gebeurt, weet ik nog niet, want
hierna is er geen industrieel erfgoed meer dat we kunnen gebruiken. Daarom
wil ik zelf iets bouwen. Het thema van Robodock 11 zou dan ook heel goed
architectuur kunnen zijn. Dan laten we ons pand bouwen door 1000
internationale kunstenaars.”

Duurzaam
Niet alleen het onderkomen, ook de organisatie moet van hem
gestructureerder worden. “We werken nu een jaar heel hard om in vier dagen
een geweldig festival neer te zetten. Maar dit wordt na sluiting allemaal
afgebroken en dan is er niets meer van over. Dat is zonde.”

Daarom wil Ter Veer een opslagruimte creëren om de kunstwerken, of in
ieder geval enkele daarvan, op te slaan. “Op deze manier kunnen de
kunstenaars ook iets duurzaams ontwikkelen. Hier zijn we dit jaar wel mee
begonnen.”

“Kunstenaars worden verzocht plannen in te sturen met wat ze dit jaar
willen maken. Daarvan hebben we er ene paar uitgekozen van wie we het
eindresultaat bewaren. Die kunnen we dan verhuren aan andere festivals.”

Roots
In zijn toekomstplannen valt ook het uitbreiden van de werkzaamheden en
het terugkeren naar de wortels, “We zijn natuurlijk begonnen als
vrijplaats, daar alleen kan dit soort festival ontstaan. Nu kan het succes
van Robodock weer zorgen dat er een vrijplaats wordt gerealiseerd, dan wel
gestoeld op 20 jaar ervaring. Daarom wil ik weer terug naar de basis.”

Ter Veer wil vrijplaatsen gaan organiseren voor kunstenaars, zodat er het
hele jaar door bijzondere activiteiten georganiseerd kunnen worden. Van
daaruit kunnen we ook naar het buitenland. “We krijgen daar nu al vaak
verzoeken voor, maar we moeten die in verband met tijdgebrek en het
ontbreken van een goede basis vaak afzeggen.”

Dit houdt wel in dat er voor het huidige festival veel gaat veranderen.
“Na deze tiende editie zal het festival vooral gaan over architectuur,
over het veroveren van vrije ruimte. De vrije ruimte is namelijk op. De
NDSM-werf is volgens mij de laatste plek in Amsterdam en die wordt
binnenkort helaas ook vercommicialiseerd.

Ook denkt hij er over om het niet meer jaarlijks, maar om het jaar te
organiseren. “Ieder jaar is echt te veel. Het kost zo veel tijd. Het
festival wordt echt vanaf nul opgebouwd, inclusief alle vormgeving als
bars, podia, entree, kassa’s en andere bijkomende benodigdheden, en
daardoor staat er heel veel druk op de kunstenaars en is er eigenlijk te
weinig rendement uit de lokatie voor onszelf te halen.

Links:
# Website Robodock
# Foto's: Robodock 2006

Planet internet 17-09-2007

--------------------------------------------------------------
 Afmelden, e-mail: kraken-post-unsubscribe@dvxs.nl
 Opnieuw aanmelden: kraken-post-subscribe@dvxs.nl
 Online Archief: http://www.krakenpost.nl/archief
 [17 Sep 21:00u]: 251 abonnees + 421 niet-abonnees
--------------------------------------------------------------
 
ontvangsttijd Mon Sep 17 19:47:05 2007