Onderhandelingen bij de Lucky Luyk

inleiding

Net als bij een aantal andere konflikten tussen kraakbeweging en gemeentebestuur (Groote Keyser, Grote Wetering), was er bij de Lucky Luyk sprake van onderhandelingen over een niet-gewelddadige oplossing.
In dat kader introduceerden de bewoners/sters van de Luyk het begrip "sociale oplossing" als tegenhanger voor het gemeentelijk begrip "ontruiming".
Een sociale oplossing werd voorgesteld om tot een niet-gewelddadige oplossing te komen van het konflikt Lucky-Luyk, met oog voor de belangen van de woongroep van de Luyk.
De gemeentelijke strategie was erop gericht het begrip "sociale oplossing" voortdurend uit te leggen als "sociale woningbouw t.b.v. urgente woningzoekenden", (anderen dan de woongroep) desnoods met geweld (ontruiming). Een "sociale oplossing" bleek wel zo'n 60 organisaties aan te spreken, waaronder de drie kleine linkse partijen, zodat wel gesteld kan worden, dat de eisen van de bewonersters de eisen van een groot deel van de bevolking van Amsterdam waren. Dit politieke feit werd -doelbewust- niet opgepakt door het gemeentebestuur, in tegendeel, er werd aangekoerst op een konfrontatie-politiek, dus het gemeentebestuur gebruikte de kraakbeweging als "potentie-meter".

Door een zeer harde, grootschalige konfrontatie werd de suggestie van een krachtig beleid gewekt, dit vooral om het falen op andere beleidsterreinen te verdoezelen (men denke aan woningdistributie, heroine/Zeedijk, werkloosheidbestrijding, woonlasten, leegstand, knokploegen; allemaal terreinen waar totaal geen beleid voor is, laat staan een krachtig beleid).

Zo werd de kraakbeweging aangewezen als de schuldige voor de woningnood - men weigerde immers op te stappen voor in het geheel niet noodzakelijke 3-kamerwoningen. Op dit laatste werd al tijdens de onderhandelingen gewezen door tal van organisaties.
Toen door de Luykies een maatschappelijk en financieel haalbare 'sociale oplossing' werd voorgesteld, werd die direct door het gemeentebestuur onder tafel gewerkt. Er werd eigenlijk voor een machtspolitieke oplossing gekozen, ofwel: 'Het ging erom wie het nou eigenlijk voor het zeggen heeft in Amsterdam.....'
Zie het onderstaande verslag over de onderhandelingen.

gebeurtenissen voor 15 juli '82, de dag van het ontruimingsbevel van het hof

Na de herkraak van de Luyk (20 oktober '81), toen het pand nog bij toerbeurt bezet werd gehouden besloot de VPC-buurt er bij de gemeente op aan te dringen het pand aan te kopen.

De woongroep, die enkele weken na de herkraak in de Luyk kwam wonen, heeft er samen met buurtarchitekt Hans Wagner alles aan gedaan om een "haalbaar" plan voor een woongroep (wachttijd bij GDH voor toewijzing: 15 jaar!!)-woning.
De procedure, die begon bij een aanvraag bij de Stuurgroep HAT, werd tot een goed einde gebracht: Op 11 en 25 november '81 adviseerde de Gemeentelijke Dienst Volkshuisvesting het gemeentebestuur, dat het door de buurt ontwikkelde plan verreweg het meest haalbare was. Dat kwam tot uiting in het volgende staatje:

Eind 1981 stuurden de direkteuren Grondbedrijf en yolkshuisvesting een brief aan Schaefer met het advies voorlopig geen panden aan te kopen voor de jongeren- huisvesting, gezien grote renteverliezen op eerdere aankopen.
pe reaktie van Schaefer was, dat hij het hiermee niet eens was. Dit waarschijnlijk uit de overweging, dat dan zijn beleidsruimte te beperkt zou zijn.
Hoewel Schaefer in een raadscommissie voor Volkshuisvesting zijn teleurstelling liet hlijken over de uitslag van het haalbaarheidsonderzoek, bleven de bewonersters van de Lucky Luik niet stil zitten: er werd een aktievoorstel aan de andere panden in de stad ontwikkeld, met als gevolg een wekenlange stedelijke diskussie over haalbaarheidsonderzoeken, een eventuele boycot naar de gemeentelijke overleg instanties toe (januari, februari '82).
Van een boycot door alle kraakpanden is het niet gekomen, zodat duidelijk naar voren kwam, dat er naast akties eventueel ook overleg met de gemeente gevoerd zou worden.

Een van de zeer weinige resultaten van het overleg in die periode was het vaststellen van een intentie-verklaring door de raadskommissie Herhuisvesting (30-7-'82) en door de afdeling Juridiese Zaken. Een intentieverklaring voorziet in de te volgen procedures bij aan te kopen kraakpanden: de krakersters blijven, de gemeente verricht nood- en basisherstel volgens nauwkeurige opnamelijsten, de bewonersters betalen FL 100,- per eenheid per maand tot aan de verbouw, zij werken mee aan een verbouwing, waarbij het haalbaarheidsonderzoek als uitgangspunt geldt. Formeel betekent dit dus erkenning van de positie van de bewonersters van het pand, het woonrecht wordt erin erkend. Wanneer de gemeente dit als algemene regel invoert betekent dat dit verhaal ook zeker zou moeten gelden voor de mensen in de Lucky Luyk -zeker na alles wat zij hadden meegemaakt-.

onderhandelingen

Binnen de kraakbeweging zijn al jaren (groepen) panden aktief om hun pand via aankoop en verbouw door de gemeente veilig te stellen. Vanuit de gedachte 'Eendracht maakt macht' werd besloten om initiatieven zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen; zo werd voorkomen, dat panden tegen elkaar uitgespeeld zouden kunnen worden wanneer de gemeente naar voren kwam met een ongelijke behandeling. Ook werden er gezamelijk eisen ontwikkeld: het woonrecht van krakersters vond zo zijn beslag in de intentie-verklaring van de gemeente, elk pand kon zich aanmelden voor een haalbaarheidsonderzoek en kon FL 5000,- krijgen om met een eigen architekt het pand te onderzoeken, het pandenoverleg zelf kreeg een funktionaris (ondergetekende) voor 20 uur per week en een vergoeding voor de organisatiekosten.
Taakstelling voor de funktionaris is het begeleiden, voorlichten en ondersteunen van woongroepen in panden, die bezig zijn met aankoop en verbouw.
Vanwege specifieke kennis op het terrein van procedures en de ambtelijke jungle werd mij gevraagd de woongroep te ondersteunen bij hun streven dit pand via aankoop en verbouw veilig te stellen.

Toen op 15 juli '82 het ontruimingsbevel van het Haags Gerechtshof bij Polak in de bus gleed, dreigde de anti-spekulatiestrijd een zware klap op te lopen. Het viel te verwachten dat Polak het vonnis zonder veel omhaal wilde uitvoeren.
Dat zou beteken, dat er met het pand doorgespekuleerd zou worden, en dat het lonend leek zich te bedienen van knokploegen.
Toch waren er een aantal aanwijzingen, dat de zaak ook goed kon aflopen:

• RABO streefde naar een beeindiging van zijn relatie met Luske, de eigenaar.
• POLAK was door het vonnis in de hoek gezet, ofwel hij kreeg nu taken opgedrongen, die voordien waren voorbehouden aan de Officier van Justitie, In een informeel gesprek had Polak kenbaar gemaakt zich in de zaak Lucky Luyk als een bondgenoot van de krakersters van de Luyk te willen opstellen. Klinkt gek, he.
• De bewonersters, althans in grote meerderheid, vonden, dat een sociale oplossing de voorkeur had boven een knokploeg terug in het pand, in het uiterste geval zou er dus een oplossing mogelijk zijn, waarbij de gemeente het pand kocht voor jongerenhuisvesting en het wijkcentrum het pand zou toewijzen aan urgenten uit de buurt, waarschijnlijk zouden dat dan de bewonersters kunnen zijn.
• Wijkcentrum en andere organisaties zouden de bewonersters aktief/passief steunen.

Er zijn toen wat gesprekken geweest met politici en ambtenaren, vooral om te kijken of verder praten nog wel zin zou hebben.
Het bleek al snel dat de Dienst Volkshuisvesting, Projektgroep HAT en Bureau Bestuurscontacten Polak adviseerden het pand te bestemmen tot jongerenhuisvesting, vooral indien het voor rond de 3,5 ton aangekocht kon worden, daarnaast lag er dus ook nog het advies van de Stuurgroep HAT in de vorm van het haalbaarheidsonderzoek.

De voorzitter van de werkgroep Stadsvernieuwing van de P.v.d.A. Eberhart van de Laan, adviseerde Schaefer/Etty alleen aankoop t.b.v. distributiewoningen, maar daar staat tegenover dat het redelijk rechtse raadslid van de P.v.d.A., Jo Horn, samen met het redelijk linkse dagelijks bestuur van het gewest van de P.v.d.A. (Jurrien Keesen) aan Polak adviseerden het pand bij een aankoopsom van 3,5 ton te bestemmen tot jongerenhuisvesting. De meningen binnen de P.v.d.A. lagen dus behoorlijk verdeeld, wat ook hieruit blijkt dat na de ontruiming Joop den Uyl naar Kras gehaald moest worden om de vele verontrustte leden toe te spreken.

De fraktieleden van de CPN, Walraven en Meerten, waren in de Luyk geweest en hadden verklaard te zullen optreden voor jongerenhuisvesting, ook indien die partij deel zou gaan nemen aan B&W, en dat was op dat moment zeer aanstaande.
(Over wat er tussen CPN en kraakbeweging gebeurde is al een brochure verschenen, 'CPN; de Lucky Luyk en de kraakbeweging". Voornaamste konklusie hieruit is, dat men ofwel vreselijk heeft zitten suffen ofwel heeft meegewerkt aan het uitspelen van bevolkingsgroepen tegen elkaar).
Op basis van bovenstaande gegevens werd besloten wel met de gemeente te gaan praten, ervan uitgaande dat er op een goed moment naar onze juiste argumenten geluisterd zou moeten worden.
Basis voor onze inbreng bij deze onderhandelingen zou zijn, dat we ons zouden beroepen op een stelsel van afspraken en procedures zoals dat in de praktijk is ontstaan uit onderhandelingen tussen kraakmensen en gemeentebestuur.
Die afspraken en procedures hadden vooral het karakter van een kompromis, dat hier en daar werd aangegaan door groepen mensen uit de kraakbeweging/panden met vertegenwoordigers van het gemeentebestuur. Dat kompromis was de weerspiegeling van krachtsverhoudingen van dat moment (het roerige jaar 1980), ongeveer op de wijze zoals grenzen van landen worden bepaald door de afloop van konflikten/oorlogen. Andere maatschappelijke groeperingen hebben deze konflikten niet nodig gehad om hun invloed in het staatsapparaat veilig te stellen: waar stond ook alweer dat de ondernemers Nederlands machtigste buiten-parlementaire aktiegroep zijn?

Sinds 1980 is er een duidelijke verschuiving gekomen in de verhoudingen binnen de stad: het is dan ook logisch dat de gemeente zich niet meer gehouden achtte aan de procedures.
Op een moment, dat de kraakbeweging/panden verwikkeld was/zijn in het uitwerken van deze procedures is de verandering van de politieke situatie aan de aandacht ontsnapt, vandaar dat in het geval van de Lucky Luyk de weg werd ingeslagen van het onderhandelen, i.p.v. andere denkbare alternatieven.

gesprekken met Walter Etty

Hoewel we eigenlijk bij Schaefer moesten zijn om over een huisvestingsoplossing te praten, belandden we toch bij Walter Etty, die de portefeuille Grondbedrijf (aankoop) van Schaefer waarnam. Dat werd aanvankelijk niet als ernstig ingeschat, omdat Schaefer toch wel gold als een tegenstander van jongerenhuisvesting in de Luyk. Met Walter Etty leek beter te praten, d.w.z. er werden tenminste argumenten gebruikt.
Niet dat zijn argumenten erg veel hout sneden. Zo bleef hij terugkomen op nroblemen rond aangekochte panden; renteverliezen, noodherstel, huurweigeren etc., terwijl die helemaal niets met het geval Luyk te maken hadden. De bewonersters hadden immers de intentieverklaring getekend en gedeponeerd bij hun advokaat, Fan Eberhard, van het Kollektief Staatsliedenbuurt, zodat duidelijk was dat er geen renteverliezen zouden optreden, er huur betaald zou worden en gezien de vreselijk goede staat van het pand er nauwelijks nood- en basisvoorzieningen hoefden te worden aangelegd. In november '82, na de ontruiming van de Luyk, presteerde Schaefer het zelfs tegenover Dick van der Horst (PPR) toe te geven, dat de argumenten van de gemeente om de Luyk niet voor jongerenhuisvesting te verwerven onjuist waren geweest; het Parool kwam met een artikel 'Krakers Luyk kregen gelijk'.....

Dit alles speelde zich af in de raadskommissie voor advies en bijstand voor Volkshuisvesting tijdens een debatje over de aangekochte panden.
Er waren grote konflikten tussen de aangekochte panden en de gemeente ontstaan over de vorm van verbouwing - de door de gemeente voorgestelde HAT-verbouwing wordt grotendeels afgewezen- over het betalen van huur- er is enorm veel te herstellen aan oude bedrijfs- c.q. spekulatiepanden, op kosten van de bewonersters zelf. Dat zou wel eens voor het grootste deel aan de gemeente zelf kunnen liggen; aangezien de gemeente zelf niet op tijd de verbouwplannen voor de panden af had, weigerde het ministerie tachtig procent van de aankoopsom uit te keren en leed de gemeente de renteverliezen. De wethouder van financien, Etty, moet dit met lede ogen aangezien hebben, want in juli 1982 -vlak voordat de onderhandelingen rond de Lucky Luyk begonnen- besloot hij akkoord te gaan met het voorstel van de aangekochte panden wat ik bij hem indiende.
Dit voorstel hield in dat de gemeente ontwerpteams zou opzetten, om dan met de bewonersters definitieve plannen te ontwikkelen met de bepaling, dat de HAT-normen zouden worden losgelaten. Deze beslissing ging eigenlijk in tegen de Schaefer-politiek van buigen-of-barsten.

Terug naar de onderhandelingen met Walter Etty.
Via een informeel circuit hadden we gehoord, dat Etty zelf ook niet zat te springen om een gewelddadige ontruiming van de Luyk en zocht naar een tussenoplossing. Die hebben we in september ook aangeboden: na een onderhoud met Meerten (CPN), dachten we een heel goed kompromis gevonden te hebben.
Het hield in dat de gemeente het pand zou kopen voor jongerenhuisvesting, dat de bewoners het pand zouden verlaten ten behoeve van de aannemer, die het in overleg met de Dienst Volkshuisvesting zou gaan verbouwen, waarna de bewoners erin terug zouden keren. Walter Etty schijnt dit voorstel nog serieus in B&W verdedigd te hebben, maar daar slechts Michael v.d. Vlis aan zijn zijde te hebben gevonden, die het idee van de ontruiming van de Luyk alleen al disproportioneel noemde (het stichten van een paar drie-kamerwoningen d.m.v. zoveel geweld, geld en 'personele ongevallen' is hetzelfde als een kanon om een mug te raken).
Toen in september bekend werd, dat de CPN met twee wethouders aan het nieuwe kollege van BkW zou deelnemen, betekende dit politieke feit, dat er weer wat hoop ontstond voor de mensen die bezig waren met de Luyk, en dat waren er inmiddels heel wat meer dan de paar mensen die in juli meehielpen.
Die hoop ontstond natuurlijk ook na het lezen van het nieuwe programma-akkoord van de kollegepartners: de socialistiese P.v.d.A., het christeliike CDA, het liberale D'66 en de communistiese CPN, "dat sociale konflikten zoveel mogelijk op een politieke wijze opgelost zullen worden".....
Inmiddels weten we natuurlijk wel wat dat (niet) inhoudt, maar ten tijde van de Luyk zou je er ook iets in kunnen lezen, bijvoorbeeld,dat wanneer je als gemeente besluit te onderhandelen, dat je de zaak dan uitonderhandeld in plaats van voortdurend het mes van een ontruiming op tafel te leggen, immers als de gemeente besluit te ontruimen, ontruimt men toch ook niet een beetje om er vervolgens maar mee op te houden?

voorlopig koopkontrakt

Uit de gesprekken met Walter Etty was duidelijk geworden, dat hij overwoog om een nieuw bod te doen op het pand.
Een nieuw bod, omdat reeds enkele malen was geprobeerd het pand te verwerven.
De eerste maal was dat op de veiling van het pand in juni '81, maar dat ging niet door omdat taxateurs van het Grondbedrijf het pand niet tijdig binnen konden; in zo'n geval biedt de gemeente ook niet. Diezelfde ambtenaren wisten enkele weken na de veiling kontakt te leggen met de nieuwe eigenaar, wiens identiteit zij geheim wilden houden, omdat het hier iemand betrof die in het verleden wel eens met een knokploeg had gewerkt.
Aangezien die nieuwe eigenaar dat niet meer wilde en de gemeente meedeelde, dat hij niet wist wat te doen met het pand in gekraakte toestand, besloot de gemeente een bod te doen op het pand.
Dit bod bedroeg ongeveer 3,2 ton, dat is de veilingprijs plus een aardig extraatje, en werd uitgebracht in augustus of september '81. Het Grondbedrijf heeft hierop nooit iets gehoord en kon alleen maar konstateren, dat Luske het pand midden oktober leegmepte. Na de herkraak van de Luyk bracht de gemeente voor de tweede maal een bod uit op het pand (2,4 ton) in het kader van de door de rechter bevolen onderhandelingen tussen Luske en Polak, die tegen elkaar aan het procederen waren. Dat was dus het tweede bod. We zien dus dat de gemeente vrij snel na aankoop wist wie de nieuwe eigenaar was en wat zijn praktijken waren. Het bod wat toen werd uitgebracht ging nog uit van de bestemming jongerenhuisvesting, het tweede bod, dat van Polak, ging uit van vier 3-kamerwoningen.
Toen de woongroep hierover duidelijkheid wilde hebben van wethouder Volkshuisvesting Schaefer, kregen zij van hem te horen dat hij niets met hen te maken wilde hebben of met hun haalbaarheidsonderzoek, en dat hij het pand alleen nog wilde verwerven voor 3-kamerwoningen, wat dus dat lagere bod inhield. Walter Etty wilde Luske ook dit lagere bod doen in september '82. We hebben hem toen voorgehouden dat, als hij dat zou doen, dat geen "sociale oplossing" zou worden. Luske zou het bod naast zich neer leggen, ook omdat hij nu een ontruimingsvonnis had.
We eisten dus min of meer, dat Etty 3,5 ton zou bieden, wat weer korrespondeerde met jongerenhuisvesting. Etty is toen 3,5 ton gean bieden en dat aksepteerde Luske, die onder druk was gezet door de RABO-bank, de hypotheekgeefster.
In september lag er een voorlopig koopkontrakt van de gemeente met Luske, wat niet eens zo voorlopig meer was omdat Luske na 1 oktober een vergoeding van de gemeente zou krijgen voor de periode dat het pand nog van hem was.
De gemeente was dus al in september juridies eigenaar, Luske was alleen nog ekonomies eigenaar.
Het valt dan ook maar moeilijk te begrijpen, dat de gemeente een raadsbesluit heeft uitgevoerd (leeg aankopen) met behulp van een vonnis, dat verkregen werd via een knokploegoptreden en nota bene door de burgemeester zelf werd aangevochten, terwijl de belangen van de ekonomies eigenaar, Luske, via het koopkontrakt allang waren veiliggesteld. De rechtsorde van Polak heeft hier minstens wat deuken opgelopen. Ik denk, dat het ook niet meer ging om het handhaven van de rechtsorde, maar om het handhaven van de politieke orde: "wie heeft het nou eigenlijk voor het zeggen.....?"

Onze overtuiging in de onderhandelingen is heel lang geweest, dat na het totstandkomen van het voorlopig koopkontrakt de gemeente het vonnis niet meer zou kunnen en willen uitvoeren, zodat het plan jongerenhuisvesting weer bespreekbaar zou worden.
Dat het plan niet meer bespreekbaar geworden is ligt o.i. aan de opstelling van de die-hards in B&W, in deze kwestie vooral Schaefer, die kennelijk de neiging niet kon onderdrukken 'een gezichtsverlies opgelopen bij de Groote Keyser' te willen goedmaken.

Oftewel: "Het is een illusie te denken dat konflikten die voortvloeien uit sociaal-politieke repressie met inspraak-regels opgelost of voorkomen zouden kunnen worden".
Misbruikt citaat van Wolfgang Beck
"Demokratie in wijken" 1974.

brief aan Etty

Aan het eind van de onderhandelingen, die geen overeenstemming opleverden, werd een ondoorzichtig voorstel van B&W in de gemeenteraad behandeld. Bij het voorstel was een brief van bewonersters en mij gevoegd, waaruit zwart op wit zou moeten blijken, dat bewonersters het pand wel vrijwillig zouden verlaten, indien de gemeente het pand zou kopen. Los van het feit, dat aan alle kanten duidelijk was dat de wens de vader der gedachte was, wil ik toch wel ingaan op de inhoud van die brief. Gesteld werd dat eventueel geen bezwaar werd gemaakt tegen een andere bestemming van het pand, na aankoop door de gemeente Amsierdam, indien haalbaar.
Nu wisten wij al, dat Etty een bod zou doen van 3,5 ton zodat er maar een bestemming haalbaar zou zijn, zie lijstje boven: HAT/Jongerenhuisvesting.

Dat er door Etty in een ander potje extra geld werd gevonden voor een drie-kamerwoningenplan bewijst alleen maar dat zijn oplossing niet haalbaar was.
Overigens is er in het hele raadsdebat niet een inhoudelijk argument tegen jongerenhuisvesting genoemd.

laatste onderhandelingspogingen

Na het raadsdebat was ons dus niet gebleken, dat jongerenhuisvesting onhaalbaar zou zijn, jongerenhuisvesting was dus wel haalbaar (brief bewonersters 3-10-'82). Maar dat werd ook andere groepen in de stad duidelijk: het initiatief "Geen geweld in Amsterdam" wilde dat er opnieuw gesprekken zouden komen om uit de impasse te raken. Die werden aangezwengeld door het Wijkcentrum Vondelpark-Concertgebouwbuurt en het gemeentelijk Bureau Bestuurskontakten. De uitnodiging voor het gesprek werd een half uur voor de ontruiming van de Luyk bezorgd.....
Het plan dat het initiatief ontwikkeld had voorzag in een leeg opleveren van de Luyk, snel verbouwen en dan toewijzing door een beheersstichting, gevormd door het Wijkcentrum VPC en een woningbouwvereniging, waarbij de mensen uit de Luyk, die dus op straat stonden de voorrang zouden krijgen.

Er is naar aanleiding van het mislukken van de onderhandelingen en de ontruiming van de Luyk geroepen, dat onderhandelingen over aankoop hebben geleid tot de ontruiming van de Luyk. Daarbij zijn boodschappers van het slechte nieuws behandeld alsof zijzelf de oorzaak waren van het slechte nieuws.

Het is waar dat de onderhandelingen iets van een schimmige sfeer hadden, maar toch was alle informatie op de Luyk steeds beschikbaar.

Ik denk dat door de onderhandelingen wel duidelijk naar buiten werd gebracht dat we best op basis van argumenten wilden praten. Dat de andere partij alleen maar uit was op de regelrechte afgang van de kraakbeweging heeft het praten met de gemeente er natuurlijk niet makkelijker op gemaakt, vooral ook omdat allerlei met de waarheid op gespannen voet staande feiten aangaande die gesprekken steeds door Etty naar buiten werden gebracht, zodat ook veel mensen in de kraakbeweging niet meer van de hoed en de rand wisten, De informatievoorziening naar buiten toe is dus ontzettend belangrijk, en heeft tekort geschoten.

Maar de onderhandelingen zelf hebben natuurlijk ook te- kort geschoten, zeg maar waren volmaakt zinloos: met onwillige honden is het slecht hazen vangen.
Waarom er dan toch onderhandeld is mag het onderwerp zijn van strategiediskussies, het enige wat ik er hier over kwijt wil is dat er heel veel panden met de gemeente in zee zijn gegaan op basis van haalbaarheidsonderzoeken, omdat er naast aankoop kennelijk niet zoveel alternatieven zijn -ik vind wel dat die er moeten komen.
Wanneer je het rapport van het onderzoek van het Baschwitz instituut mag geloven is er minstens een belangrijk perspektief heel gebleven na de Luyk, in het verhaal "krakers en Amsterdam" staat dat de meerderheid van de bevolking nog steeds positief staat ten aanzien van het kraken van de leegstand.
De les die wat betreft het onderhandelen bij de Luyk getrokken zou kunnen worden is denk ik, dat in de eerste plaats heel duidelijk moet blijken dat het of om de afwikkeling van een aantal procedures gaat of om een politieke kwestie.
Is dat laatste het geval en je kan dus echt spreken van onderhandelingen, dan moet je ontzettend oppassen voor partijpolitieke belangen en dan is het natuurlijk altijd beter om maar niet aan het avontuur te beginnen. Heeft de gemeente werkelijk iets aan te bieden, dan hoeft dat niet aan de onderhandelingstafel duidelijk te worden, dat kan ook via de gekontroleerde media, of door gewoon naar de mensen toe te gaan.

Als je op een gegeven moment wel aan het onderhandelen slaat, is het belangrijk de ins- en outs van het gemeentelijk apparaat goed te kennen; te weten bij wie je moet zijn voor welk onderwerp en te weten in hoeverre bepaalde personen bereid zijn bepaalde informatie af te staan. Daar gaat dan ook heel veel tijd in zitten, het is bijna een dagtaak.
Tegelijkertijd kom je in een positie die het vaak moeilijk maakt al het besprokene onmiddelijk in de openbaarheid te brengen. Vooral in het geval van b.v. de Lucky Luyk, waarbij de strategie er gedeeltelijk uit bestaat niet het achterste van je tong te laten zien kun je dat moeilijk via media bekend maken.
Wanneer je standpunt geweest is "we houden onze mond erover of we er al dan niet vrijwillig uitgaan bij aankoop", met in je achterhoofd de gedachte dat je bij een totstandkomen van een voorlopig koopkontrakt wel weer eisen kunt stellen, blijkt dat de achterban, de kraakbeweging dat gewoon niet aksepteert.
Men wil niet alleen van de woongroep horen "Wij gaan er niet uit", maar bovenal: het moet in de kranten staan! Zogt de woongroep tegen toegestroomde sympathisanten dat ze er inderdaad niet uitgaan, dat het niet gaat om die hamvraag, dan krijgt ze de wind van voren, want het staat niet in de krant, Walter Etty zegt van wel etc, etc.
Het is dus opvallend geweest dat waar de kraakbeweging het bestaan van de gemeente en burgelijke pers op tal van punten gewoon ontkent, men toch de lezing van die kant over het verloop van onderhandelingen bijna zonder slag of stoot voor de juiste aanneemt, zelfs na te zijn ingelicht door de meest direkt betrokkenen. Verder heeft men zich duidelijk verkeken op de positie van Walter Etty bij de onderhandelingen. Met men bedoel ik dan de kraakbeweging in het algemeen.
Op het moment dat Etty de onderhandelingen voerde, verdween Schaefer van het toneel. Terwijl Schaefer toch een heel markante rol speelt in het woningbeleid van A'dam. Door het naar voren komen van Etty verdween direkt een groot deel van de kritiek op het volkshuisvestingsbeleid. In plaats daarvan ging Etty zich te buiten aan het leveren van kritiek op de kraakbeweging: "Ze willen geen huur betalen, waardoor ik met renteverliezen kom te zitten", "Je kan geen afspraken met ze maken", "Er komen steeds nieuwe gezichten aan de onderhandelingstafel" etc, etc.
Het feit, dat Schaefer achter de schermen wel met de Luyk bezig was en was geweest had natuurlijk reden moeten zijn om zijn beleid te blijven kritiseren.
Schaefer had al in december '81 geroepen de Luyk niet voor 'n woongroep te willen bestemmen, hij heeft als loco-burgemeester aan de ontruimingsvoorbereiding gewerkt. Hij heeft uiteindelijk zijn zin gekregen!
Als wethouder Volkshuisvesting speelt hij een zeer belangrijke rol in de sociaal-demokratiese stadspolitiek en via de horizontale struktuur van de projektgroepen-stadsvernieuwing is zijn greep op alle diensten behoorlijk groot.
"Het ging erom wie het nou eigenlijk voor het zeggen heeft in Amsterdam".......
Voor mij is dat, hoewel zijn naam nauwelijks gevallen is rond de Lucky Luyk, toch Schaefer geweest.

Nico Slokker
bewonersfunktionaris Pandenoverleg Amsterdam

P.S. De dubbel-positie van informatiebron en deelnemer aan de onderhandelingstafel wil ik niet meer innemen.

Eerste steenlegging nieuwe hoofdgebouw, 1902