Er komt een moment dat je niet meer gekraakt woont. Soms kun je heel snel een proces aan je broek krijgen, soms kan dat jaren duren. Je kunt afwachten wat voor een stappen de tegenpartij gaat nemen, je kunt ook zelf het initiatief nemen. Er zijn mogelijkheden om je pand te legaliseren. Helaas is dit in de loop der jaren een stuk moeilijker geworden.
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de mogelijkheden die er nog zijn. Het kost je hoe dan ook veel tijd en energie, terwijl je niet zeker bent of je zult slagen. Maar de geschiedenis heeft laten zien dat, hoe meer energie je steekt in de legalisatie, des te groter de kans van slagen is. Een belangrijk punt kan zijn dat je ingeschreven staat als woningzoekende. Hoe langer je ingeschreven staat, hoe sterker je positie is. En wie weet valt er vervangende huisvesting uit te slepen, voor het geval dat alles mislukt.
|
[foto: Kadir van Lohuizen] |
Na het invoeren van de Leegstandswet zijn er in Utrecht een paar kraakpanden gevorderd en tal van panden afgewezen voor vorderen. Je kunt zelf naar de gemeente stappen en je huis ter vordering aanbieden. De dienst woonruimtezaken komt dan na enige tijd langs en gaat de staat van het pand opnemen, hoeveel achterstallig onderhoud er is, hoe groot of klein het huis is, etc. De gemeente Utrecht heeft indertijd het besluit genomen om bij vordering de eigenaar de maximaal redelijke huurprijs te vergoeden volgens het puntensysteem. Hierdoor komt de vorderingsvergoeding meestal nogal hoog uit, waardoor het lang niet altijd mogelijk is om dit financieel op te brengen. Je kunt zelf het boekje huurprijzen van een woning ophalen bij het Informatie Centrum Utrecht (ICU) en het pand nameten zodat je ongeveer weet op welk bedrag de vorderingsvergoeding uit zal komen. De gemeente kijkt dus of het pand niet te slecht is (dit omdat ze bang is geld in hat pand te moeten investeren wat ze niet terug krijgt van de eigenaresse). Blijkt het pand inderdaad te slecht te zijn, dan is deze vorm van legalisatie min of meer bekeken. Acht de gemeente het wel haalbaar, dan zal ze het pand ter vordering aanbieden aan de vorderingskommissie.
Vroeger zaten in deze kommissie allerlei verschillende mensen en organisaties, tegenwoordig maken ambtenaressen de dienst uit. Deze kommissie neemt, na het horen van de kraaksters en de eigenaresse, een beslissing. Na dit vorderingsbesluit kan een eigenaresse in beroep gaan bij de Raad van State. In het verleden zijn hier panden alsnog afgewezen (bijv. Maliesingel 32), een ander pand heeft het wel gered (Burg. Reigerstr. 28).
Afwijzingen door de Raad van State hebben vaak niet alleen te maken met de specifieke situatie van het pand, maar ook met het vorderingebeleid van de gemeente Utrecht. Een beleid wat nog wel eens van tijd tot tijd verschilt. Op dit moment loopt de gemeente absoluut niet te springen om kraakpanden te vorderen. Maar als je er zelf veel tijd, energie en overredingskracht in stopt (samen met je advokate), dan maak je een kans. Mocht de vordering slagen, dan betaal je een vorderingsvergoeding, dus geen huur. Dit houdt in dat je nooit een beroep kan doen op de huurbescherming.
Daar zit vaak een tijd- en energierovende procedure aan vast. Brieven schrijven, politieke partijen bespelen, zaken uitzoeken, een hele mikmak die maanden en maanden kan duren. Zonder de zekerheid dat het je lukt. Werk ook hier altijd samen met je advokate.
Bij aankoop door de gemeente moet de gemeenteraad een beslissing nemen, dus contact met de politieke partijen is een must. Plannen kun je het beste zelf maken. Dat gebeurt via een zogenaamd haalbaarheidsonderzoek. Dat is het vertrouwdst via een eigen deskundige (bijv. architektenburo de Kleine Stad) die volgens bewoonsterswensen op basis van bouwkundige en financiele haalbaarheid, plannen maakt. Pakt dat plan positief, dus haalbaar, uit, dan ga je er mee leuren.
Woningbouwverenigingen zijn hiervoor ook te benaderen. Vroeger zijn veel panden aangekocht, maar helaas, deze mogelijkheid heeft ook z'n beste tijd gehad. Zowel de gemeente als ook woningbouwverenigingen zijn niet meer zo happig op aankoop.
Een andere mogelijkheid is om je pand dan maar zelf aan te kopen. Dit kan middels een verenigingskonstruktie. Dit is de laatste jaren in Utrecht vrij veel gebeurd in samenwerking met de Vakgroep. Deze vereniging is dan eigenaar van het pand, terwijl je zelf huurder wordt. De vakgroep heeft een geheel eigen organisatie, het zijn mensen die weten hoe ze met bepaalde subsidies voor aankoop en verbouwing om moeten gaan. Bovendien hebben zij allerlei kontakten met aanneemsters die samen met de bewoonsters plannen opstellen voor verbouwingen. Deze mogelijkheid van legaliseren blijkt uiteindelijk de meeste kans van slagen te hebben. De Vakgroep, die bestaat uit allerlei verenigingen, houdt sekretariaat op Lauwerecht 62 tel.710801.
Je kunt overwegen de eigenaresse een huuraanbod te doen. Benader je advokate hierover. Zorg ervoor dat je niet teveel huur gaat betalen. Nu kan je misschien nog een behoorlijk bedrag betalen, maar door de jaarlijkse huurverhogingen kan de huur behoorlijk oplopen. Maak nooit huur over voordat er met de eigenaresse een overeenkomst is gesloten. De eigenaresse zal dit bedrag zien als een vergoeding en niet als huur. (Dag centen...)
Als een eigenaresse geen mogelijkheden ziet om je er uit te krijgen en niet bereid is om een huurovereenkomst met je te sluiten, biedt zij je soms een gebruikersovereenkomst aan. Dat is een schriftelijke overeenkomst tussen bijv. kraaksters en de eigenaresse waarin staat dat je het pand tegen een bepaalde vergoeding mag gebruiken tot op het moment dat de eigenaresse er zelf iets mee wil gaan doen (bijv. zij vindt een koopster). Je hebt dus totaal geen huurbescherming. Daarmee wordt je minimale zekerheid (dat je een tijd kunt wonen) wel duur betaald. Je ondertekent er ook je eigen ontruimingsbevel mee, omdat je je naam bekend moet maken. Tenslotte help je er spekulantes mee, want de eigenaresse hoeft niet meer bang te zijn voor kraaksters. Je bent gedegradeert tot een soort kraakwacht.
Ook de gemeente werkt steeds meer met gebruikerskontrakten. Het kan zin hebben hier meer over na te denken. De kansen dat je kan blijven wonen zijn ietsje groter, omdat de gemeente, zeker als je al een lange tijd ingeschreven staat als woningzoekende, wel eens vervangende woonruimte aanbiedt. De regels hiervoor worden echter steeds strakker. In buurten waar renovatie en stadsvernieuwing plaatsvindt, worden tussen de kommitees en gemeente afspraken gemaakt over de periode waarvoor kraaksters in de wijk gewoond moeten hebben om recht op terugkeer na renovatie e.d. te hebben. Stel je hier aktief op. Anders wordt er over je hoofd heen gehandeld!
Deze stichting is begin jaren tachtig opgericht om te proberen voor kraaksters een mogelijkheid te scheppen wel te kunnen procederen tegen eigenaresses of instanties zonder je anonimiteit op te hoeven geven. Verstoord Woongenot komt zo'n vier keer per jaar bijeen. In de stichting hebben een aantal kraakadvokates zitting, een gemeenteraadslid van Groen Links, iemand van de Stichting Jongeren Huisvesting Utrecht en een aantal mensen van de verschillende spreekuren. Er wordt besproken wat er kan worden ondernomen op juridisch en politiek nivo naar aanleiding van situaties die door de kraakspreekuren worden aangekaart.
Zodoende worden er ingezonden brieven geschreven voor de krant. Het afgelopen jaar is dit gebeurd over de resolutie van de Verenigde Naties, welke gedwongen ontruimingen scherp veroordeeld, en over het verschijnsel kraakwachten. Ook is Verstoord Woongenot soms een lastige horzel binnen de huisvestingspolitiek van de gemeente door het stellen van kritische vragen.
Sommigen noemen de stichting het aktetasje van de kraakbeweging. Je kunt er zelf ook te maken mee krijgen, wanneer er een situatie voordoet waarbij je slag moet gaan leveren met de burokratie. Op de spreekuren kunnen ze je er meer over vertellen.