Stap 2: Deelnemen aan het solidair-economisch model

Het hart van de solidair-economische structuur wordt gevormd door personen en iniriarieven die het solidair-economisch model in de praktijk brengen: de deelnemers. Zij kunnen participeren bin- nen een drietal verbanden: vereniging SamSam, vereniging Commitment en stichting AMF-On- roerend Goed.

In zekere zin kunnen deze organisaties beschouwd worden als groeidiamanten van het solidair- economisch model; voor ieder geldt: hoe meer deelnemers, hoe sterker de uitstraling. GedrieRn bestrijken ze het hele gebied van deelname, het realiseren van solidaire ondernemingen en werken ze samen waar dat nodig is. Vereniging SamSam, vereniging Commitment en stichting AMF- Onroerend Goed representeren de verschillende keuzes tot deelname en vullen elkaar daarin aan. Ze kenmerken zich door hun specifieke activiteiten en manieren van betrokkenheid. Sommige deel- nemers zullen zich aan meer dan een van deze organisaties verbinden. Elke organisatie komt in dit hoofdstuk afzonderlijk aan de orde, waar ze voor staat, hoe ze werkt en welke mogelijkheden er zijn om aan te sluiten.

Vereniging SamSam

De doelstelling van de vereniging SamSam is dezelfde als die van de andere organisaties die ver- enigd zijn in vereniging Solidair; kort gezegd het helpen realiseren van het solidair-economisch model. De leden zullen zich beperken tot bepaalde onderdelen uit het pakket aan keuzes.

Contributie en inleg
Leden van SamSam betalen een bescheiden basiscontributie aan de vereniging. Daarnaast kunnen zij voor kortere oflangere tijd bedragen ter beschikking steilen aan de vereniging. Dic ter beschik- king stellen van bedragen gebeurt in de vorm van inleg. Leden kunnen aangeven of ze over hun inleg wei of geen rente willen.Afspraken over de rentever- goeding worden per inleg vastgesteld. De vergoeding wordt jaarlijks bij ieders inleg bijgeschreven. Over een opgebouwd tegoed aan rente wordt geen rentevergoeding gegeven. In het karakter van de inleg zit het verschil tussen deelnemen en bijdragen: doordar deelnemers in SamSam voor kortere of langere tijd een bedrag ter beschikking stellen van de vereniging, hebben zij er belang bij dat de ontwikkeling van de solidaire economie goed verloopt. Zijn zij aldus meer betrokken bij het proces van de solidaire economie.

Uitnodigingen en aanbiedingm

þ Wat er vanuit andere organisaties binnen de solidaire structuur wordt georganiseerd, aangebo- den en bedacht zal ook de leden van SamSam bereiken. Zo wordt er jaarlijks een bedrijvengids uitgebracht waar alle bedrijven die deelnemen binnen de solidaire structuur in staan opgeno- men. Men zal daar informatie in vinden over wat deze bedrijven doen, wat ze te bieden hebben. Bedrijven kunnen speciale kortingen of aanbiedingen hebben voor wie ergens binnen de soli- daire structuur deelneemt. Deze gids zal ook op Internet te vinden zijn met actuele ontwikkelingen en nieuwtjes.
þ SamSam leden krijgen de informatie over de Love Money campagnes van stichting ana maria fonds. Hierin wordt speciale aandacht gevraagd voor afzonderlijke initiatieven die extra steun behoeven.
þ SamSam leden zullen ook uitgenodigd worden om zich aan te sluiten bij consumentenkringen in hun plaats ofinformatie krijgen als er een solidair platform ofsolidair centrum in hun omge- ving ontstaat, als er ergens behoefte is aan persoonlijke inzet op een bepaald terrein bij een pro- ject bij hen in de buurt.

Leden/inieggen elders uit de solidaire structuur
Het kan zijn dat projecten die aansluiting hebben gezocht bij Commicment of AMF-Onroerend Goed het ook een goed idee vinden om geld wat ze al of niet tijdelijk beschikbaar hebben in te leg- gen bij SamSam. Zij kunnen dan lid worden van SamSam zonder de maandelijkse contributie te betalen. Dat doen ze al elders in de structuur.

Vereniging Commitment

Vereniging Commitment is een belangenvereniging voor solidair ondernemen en staat voor enga- gement, verbondenheid. Vereniging Comminnent is bedoeld initiatieven die ervoor kiezen om structureel deel te nemen in het solidair-economisch model. Dit kunnen bedrijven, kleine zelfstan- digen, stichtingen en verenigingen zijn.
Het zijn groepen die zelfstandig een beroep uitoefenen, maar ook groepen of individuen die een bedrijfuitoefenen ofbijvoorbeeld een woonproject ofeen kunstproject draaien. Ofhet zijn groepen met een maatschappelijk doel, vrijwilligersprojecten, aotiegroepen. Bedrijven dragen percenuges over hun winst af aan het geheel. Ze kunnen voor elkaar tegen gere- duceerd tarief werken of onderling met gesloten beurs diensten uitwisselen. Door diensten en pro- dukten zoveel mogelijk van elkaar te betrekken bouwen de deelnemers van Commitment (het begin van) een klantenkring op. Ze profiteren zo niet alleen direct van deelname aan het solidair-econo- misch model, maar zorgen er ook voor dat er versterkend effect voor het geheel optreedt omdat zij afdragen over het bedrijfsresultaat. Bedrijven kunnen verder initiatieven nemen om de onderlinge ondersteuning verder uit te bouwen. Voarbeelden zijn een onderlinge ziekteverzekering, een fonds voor verevening van inkomen ofeen pensioenvoorziening.

Contributie
Leden van de vereniging Commitment betalen contributie. Deze contributie betreft een afdracht van een percentage over de winst, het genoten inkomen, van 3 tOC 5'Yo. Hoe hoog dit percentage is hangt af van bedrijfsvorm en van de hoogte van de winst. Bij hogere winst neemt het percentage afdracht toe.
Doordat Commitment een belangenvereniging is, kunnen leden/bedrijven de betaalde contributie als kosten opvoeren voor de belasting. De bijeengebrachte contributie wordt voor een groot deel ingebracht in Respons CV. De command- itaire vennootschap wendt dit geld aan om solidaire initiatieven en het solidair-economisch model als geheel te ondersteunen en verder te brengen. Een kleiner deel van de bijeengebrachte contribu- ue blijft echter ter beschikking van de vereniging en wordt door haar gezamenlijke leden besteed.

De activiteiten van uermiging Commitment
Vereniging Commitment maakt het zijn leden op verschillende manieren gemakkelijk hun plek te vinden in het solidair-economisch model. Zo is het mogelijk gebruik te maken van ondersteuning bij visie-ontwikkeling, organisatie-ontwikkeling en social audit (sociale verslagen), conflictbemid- deling, scholing en training enzovoort. Via de federatie van bouwers, maar ook via leden van Commitment zelf wordt een pakket van onder- linge diensten aangeboden op low-budget basis. Dat low-budget ontstaat door kortingen die deze bedrijven bieden, door interne subsidiering, het verschuiven van een deel van de rekening naar de toekomst als een ontvangend bedrijf daar voldoende middelen voor heeft.
Er wordt jaarlijks een bedrijvengids uitgegeven waar alle bedrijven in beschreven staan die aan de solidaire structuur deelnemen. Hierin kunnen bedrijven duidelijk maken wat ze te bieden hebben, wat hun bijzondere kwaliteiten zijn, diensten, produkten en prijzen. Mogelijk geven ze bepaalde groepen of deelnemers in de solidaire structuur kortingen, stellen ze een week per jaar om niet be- schikbaar enzovoorts.
Deze gids komt ook op Internet, tezamen met andere informatie over activiteiten, vormen van steunverlening, ideeln en discussies zoals deze binnen de structuur aan de orde zijn. Bedrijven kun- nen daarin actuele ontwikkelingen of voor wie ze willen bereiken interessante informatie laten opnemen.

Fondsen
Commitment bouwt uit de variabele contributie aan een noodfonds om bedrijven financieel uit de wind te houden als ze in dat opzicht in de problemen komen. Daar kan aanspraak op gemaakt worden door initiatieven die aan kunnen tonen dat de financifle problemen die ze hebben niet aan hun eigen falen ligt maar ontstaan zijn doar onverwachte om- standigheden ofovermacht. Ook een onbeheersbaar intern conflict kan daar onder vaUen. Per geval zal worden bekeken of er bijgesprongen moet worden en hoe het geld moet worden besteed. Een intern steunfonds geeft de vereniging de gelegenheid om een door een project gewenste ont- wikkeling of de uitwerking van een idee waar geen geld voor is financieel te steunen.

Doorfedereren
Daarnaast moedigt Commitment zijn leden aan om door te federeren. Doorfedereren betekenr samen met andere leden, binnen de vereniging Commitment, een federatie vormen. Zo'n Federatie kan gebaseerd zijn op zaken als verwantschap, gedeelde visie of overeenkomstige werkwijze. Ook de gegeven lokatie kan een reden zijn om een inniger, in dit geval regionaal, samenwerkingsver- band aan te gaan met andere leden van Commitment. Doorfedereren betekent het op onderdelen ontwikkelen van gezamenlijke faciliteiten, en de eigen ideeen op het gebied van samenwerking en solidariteit in daden omzetten. Deze federatieve verbanden bieden, juist door de bundeling van specifieke kracht, een waaier van mogelijkheden om het solidair-economisch model te verrijken. Theatergroepen kunnen bijvoor- beeld door een federatief verband te vormen een gezamenlijk boekingsbureau opzetten. Iets wat voor een enkele kleine theatergroep niet realiseerbaar is. Biologische hndbouwprojecten kunnen zich verenigen om een gezamenlijk voedseldistributiecentrum beginnen, en komen zodoende van- zelf uit bij stap 3: het bouwen aan de solidaire economie. Dit soort ideeen, deze bundeling van krachten houden het wiel van de solidaire economfe draaien- de, en kunnen rekenen op steun en medewerking vanuit alle mogelijke hoeken van de solidaire eco- nomie.

Stichting AMF-Onroerend Goed

De doelstelling van stichting AMF-On roerend Goed is de ontwikkeling, het bezit en het beheren van solidaire onroerende zaken, in al zijn verschillende aspecten. Daarnaast biedt de stichting borg- stellingen om solidaire initiatieven te helpen bij hun financiering.
In de loop van de jaren hebben honderden woonwerkverenigingen, stichungen, verenigingen en bedrijven onroerend goed gekocht. Voor velen van hen is het bezit van onroerend goed niet de hoofdzaak, het aanschafFen van een pand was noodzakelijk om te kunnen doen waar het eigenlijk om ging: wonen en/of werken. Voor veel van deze rechtspersonen is het wonen en/of werken nog steeds de hoofdzaak en het beheer van onroerend goed bijzaak, soms zelfs een last. Deze eigenaren zijn zich er meestal van bewust dat er vermogen vastligt in de panden, het wordt echter zelden gebruikt. AMF-Onroerend Goed kan eigenaren ondersteuning bieden bij het beheer en biedt tegelijk de mo- gelijkheid om opgebouwd vennogen in te zetten voor het ondersteunen van andere projecten.

Inbreng van onroerend vermogen
Door de inbreng van onroerende zaken wordt het vermogen van AMF-Onroerend Goed opge- bouwd. Dit gebeurt onder meer door het afsluiten van overeenkomsten met eigenaars van onroe- rend goed. Via zo'n overeenkomst kan een eigenaar de meerwaarde op zijn pand in zetten als zeker- heid (borgstelling) voor andere panden. Door op deze manier eigenaars samen te brengen en met elkaar verbinden, kan het risico worden gespreid. Met Triodos Bank kan worden bekeken ofop via het AMF-Onroerend Goed verleende borgstellingen een multiplier kan worden toegepast.
Door vermogen bijeen te brengen en door projecten bij het beheer van onroerend goed te onder- steunen, beschikt de stichting over instrumenten die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het solidair-economisch model. Dit gegeven zorgt ervoor dat stichting AMF-Onroerend Goed, naast haar rol in stap z naar een solidaire economie, ook een van de bouwende partners is die we verderop bij 'stap ~' tegenkomen.

Om het risico van onverwachte tegenvallers bij een gesteund initiatief te ondervangen, richt de stichting zich ook op het opbouwen van waarborgen. Daarnaast wil de stichting een eigen vermo- gen opbouwen om panden in eigendom te verkrijgen voor mensen of groepen die dat zelf niet kun- nen en om de solidaire economie te ondersteunen.

Beheer en onderhoud
Het andere hoofdveld, beheer en onderhoud van panden, is divers en betreft de verschillende aspec- ten van het beheer van onroerende zaken. Woonverenigingen/-stichtingen, woonwerkgebouwen en bedrijven met onroerend goed, die functioneren binnen de solidaire structuur, kunnen gebruik ma- ken van het dienstenpakket van AMF-Onroerend Goed. Dat wil zeggen dat ze ondersteuning kun- nen krijgen bij hun administratiefen technisch beheer en het desgewenst voor kortere oflanger tijd voliedig uit kunnen besteden. AMF-Onroerend Goed kan penningmeesters ondersteunen bij her administratiefbeheer, assisteren bij hetevalueren van de (interne) organisatievorm, bij het maken en uitvoeren van onderhoudspiannen, controle op onderhoud uitvoeren en ondersteuning bieden bij zelfwerkzaamheid.

Een vorm hiervan is de mogelijkheid om het beheer geheel over te laten aan AMF-Onroerend Goed voor eigenaars die dat beheer niet (langer) zelf kunnen of willen voeren. Een mogelijkmotiefvaneen initiatiefom hetbeheer nietzelfter hand te nemen lun zijn dathetbe- drijf, dat (mede-)eigenaar is van het pand, na enige tijd naar een andere plek wil en daarom zelf wei- nig in het beheer wil investeren qua inzet. Of de gezamenlijke leden van een woonvereniging kie- zen voor uitbesteding van het beheer omdat hun prioriteiten ergens anders liggen dan bij deze aspecten van de vereniging.

Voorwaarde voor ondersteuning door AMF-Onroerend Goed is dat de woonverenigingen/-stichtin- gen, woonwerkgebouwen en bedrijven met onroerend goed zich vastleggen op deelname aan de solidaire economie. Dit kan op verschillende manieren en is afhankelijk van de eigendomscon- structie en de mate waarin het project zich aan de solidaire economie wil verbinden.

þ De meest vergaande vorm is het geheel overdragen van het onroerend goed en het beheer aan AMF-Onroerend Goed. Per gevai zal bekeken moeten worden onder welke voorwaarden dit kan en of het wenselijk is, zelfbeheer is immers een belangrijk uitgangspunt van de solidaire eco- nomie.
þ Als het onroerend goed gemeenschappelijk en niet persoonsgebonden eigendom is, kan een project lid van de federatie van bouwers worden. Het onroerend goed wordt ingebracht om de solidaire economie te versterken, maar het beheer blijft bij het project zelf. Dat voorkomt niet alleen ongewenste machtsverhoudingen, het versterkt de continuiteit van een project doordat vertrekkende bewoners niet uitgekocht hoeven te worden. Door inkomensafhankelijke huren te betalen maak je het mogelijk dat ook mensen met lagere inkomens goed kunnen wonen. Exploitatieoverschotten die op die manier ontsraan worden weer gebruikt om woonprojecten met exploitatietekorten te ondersteunen. Zo breng je met elkaar betaalbare huisvesting voor meer mensen binnen bereik. Reserves binnen woonprojecten zoals onderhoud- of liquiditeitsreserves, waar voorlopig niers mee gedaan wordt, kunnen ingezet worden voor andere projecten die ze op dat moment harder nodig hebben. Vanuit de meerwaarde die bij deze woonprojecten ontstaat kunnen andere pro- jecten (gedeeltelijk) gefinancierd worden omdat ze daarvoor via AMF-Onroerend Goed borg kunnen staan.
þ Projecten met onroerend goed die werken met persoonsgebonden eigendom kunnen lid wor- den van Vereniging Commitment. Zij betalen contributie en dragen af over exploiwtieover- schotten, kunnen via AMF-Onroerend Goed borg staan voor andere projecten en kunnen voor kortere oflangere termijn via Respons CV met hun reserves andere projecten ondersteunen.